Негіздері

Онтогенетикалық және филогенетикалық классификациясы

жүктеу/скачать 8,4 Mb.

Pdf көрінісі

бет	151/228
Дата	21.11.2022
өлшемі	8,4 Mb.
	#159250
түрі	Оқулық

1 ... 147 148 149 150 151 152 153 154 ... 228

Байланысты:
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet.

Онтогенетикалық және филогенетикалық классификациясы
Н. Г. Хлопин бұл классификацияны эпителийлердің белгілі бір
ұрықтық жапырақшадан шығу тегін негізге ала отырып ұсынған. Ол
эпителийлерді келесі түрлерге бӛлген:
1. Эктодермадан дамитын эпидермалық эпителий (жабынды эпителий, тері
бездері, ауыз қуысының эпителийі, сілекей бездері);
2. Энтодермадан дамитын энтодермалық эпителий (ішектің, бауырдың,
ұйқы безінің эпителийлері);
3. Мезодермадан
дамитын
целонефродермалық
эпителий
(жыныс
бездерінің, бүйректің эпителийі мен мезотелийі);
4. Жүйке түтігінің бастамасынан дамитын эпендимогиялық эпителий
(эпендима);
5. Мезенхимадан дамитын эндотелий.
Эпителийдің соңғы екі түрін бірқатар зерттеушілер эпителийлер
қатарына жатқызбайды. Жұлын каналы мен ми қарыншаларының
астары — эпендиманы — жүйке ұлпасына, ал қан тамырларын астарлайтын
эндотелийді - дәнекер ұлпасына жатқызуды орынды деп санайды.
Функциялық классификациясы
Жануарлардың көп түрінде эпителий келесі түрлерге бөлінеді:
1. Жабынды тері эпителийі;
2. Кілегейлі қабықшалар эпителийі;
3. Дененің екінші қуысын астарлап тұратын сероздық қабықшалар
эпителийі (плевралық, перикардиялық және құрсақ қуыстарының);
4. Ішкі мүшелердегі паренхима эпителийі (альвеолалық, бүйрек,
эпителийі, гонодалар мен бездердің эпителийі т. б.).
2.1.3
Бір қабатты эпителийлер
Бір қабатты жалпақ эпителий
адамдардағы және сүтқоректілердегі
ӛкпе альвеолаларының, сероздық қуыстардың және сероздық қабықшалардың
беттерін астарлап тұрады. Сероздық қабықшалар мен қуыстар эпителийі
целомдық деп аталады, оның себебі дененің екінші қуысы немесе целомды
астарлап тұратындығына байланысты. Олар мезодерманың туындысы
болғандықтан,
мезотелий
деп те аталады.
Мезотелий
— жалпақ жасушалардың жұқа қабаты. Жасушаларының
жиегі ирек-ирек болып келеді, екі немесе үш ядролы. Электрондық
микроскоппен зерттеу барысында мезотелий жасушаларының бетінде

186
микробүрлер болатыны анықталған. Мезотелий шынында эпителийдің
қатарына жатпайды:

жүктеу/скачать 8,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 147 148 149 150 151 152 153 154 ... 228