Негіздері



Pdf көрінісі
бет219/228
Дата21.11.2022
өлшемі8,4 Mb.
#159250
түріОқулық
1   ...   215   216   217   218   219   220   221   222   ...   228
Байланысты:
tұңғyshbaeva-z.b.-czitologiya-zhәne-gistologiya-almaty-2015-274-bet.

2.6.4 Жҥйке ҧштары 
Жүйке талшықтарының ең соңғы терминальді бӛлігін - жүйке ұштары 
деп атайды. Олар сезгіш нейрондардағы дендриттердің тармақталған 
ұштарымен аяқталады. Функциялық ерекшелігіне қарай жүйке ұштарын
екіге бӛледі: 
 1. Эффекторлық (эффекторлар), 
 2. Сезімдік рецепторлар. 
Эффекторлық жүйке ұштары 
қозғаушы
және 
секреторлық
болып 
ажыратылады.
Қозғаушы немесе моторлық жүйке ұштары қозғалтқыш жасушалардағы 
нейриттер талшықтарының ұштарынан түзілген. Олар ми мен жұлынның 
қозғалтқыш ядроларында және вегетативті жүйенің ядроларында орналасқан. 
Осылардан жүйке импульстері жұмысшы мүшелердің ұлпаларына ӛтіп 
отырады.
137-сурет. Миелинді нерв талшықтары
Миелинді нерв талшығы: 
1-орталық цилиндр (аксон), 2-миелин 
қабықшасы, 3-Шванн қабықшасы,
4-Ранвъенің үзілісі, 5-Лантерманың 
қиындысы, 6-Шванн клеткасының 
ядросы.
 
Миелинді талшықтың кӛлденең кесіндісінің
электроннограммасы: 
1-орталық цилиндр, 
2-миелин, 3-Шванн қабықшасы,
4-коллагендік фибриллалар. 












265 
17 – кесте. 
Миелинді және миелинсіз талшықтар қҧрылысындағы 
айырмашылықтар 
Миелинсіз талшық 
Миелинді талшық 
осьтік цилиндр бірнеше 
осьтік цилиндр біреу 
осьтік цилиндр — 
аксоны 
осьтік цилиндр болуы мүмкін - аксондар 
немесе дендриттер. Осьтік цилиндрлер 
жуанырақ болады, миелинсіз талшықтармен 
салыстырғанда. 
Олигодендроциттердің 
ядросы – ортасында 
орналасқан 
Олигодендроциттердің ядросы мен 
цитоплазмасы – талшықтың шетіне қарай 
орналасады
Мезаксондары қысқа 
Мезаксон осьтік цилиндрді бірнеше рет 
орап, миелинді қабықшаны құрады 
Na- каналы осьтік 
цилиндрдің ұзына 
бойын,бойлай 
орналасады 
Na- каналы Ранвье үзілістерінде ғана 
орналасады 
Кӛлденең салалы бұлшық еттегі қозғаушы ұштарды, жүйке - бұлшық 
еттік (аксон бұлшық еттік) синапстар - немесе моторлық түйіндер деп 
атайды. Олар жұлынның алдынғы мүйіздерінде немесе мидың моторлық 
ядроларында орналасқан жасушалардағы нейриттердің ұштары. 
Бірыңғай салалы бұлшық еттің қимылдық жүйкеленуі миелинсіз жүйке 
талшықтарымен қамтамасыз етіледі. Миелинсіз жүйке талшықтары жіңішке, 
бірақ олар бірыңғай салалы бұлшық еттің жасушаларымен жанасып, жуандап 
қозғаушы ұштарды түзеді.
Рецепторлық нерв ұштары — рецепторлар. Олар ағзаның барлық 
ұлпаларында кездеседі, денеде шашыраңкы таралып орналасады. 
Рецепторлар 
сыртқы 
ортадан 
және 
ішкі 
мүшелерден 
түрлі 
тітіркендіргіштерді қабылдайды. Осыған сәйкес рецепторлар үш топқа 
ажыратылады:
1. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   215   216   217   218   219   220   221   222   ...   228




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет