қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы жатады. Осы ортадан жасушаға
жарғақшалары арқылы
су, тұздар, витаминдер, гормондар, оттегі ӛтеді.
Бұлар - жасушаны түзетін құрылыс материалдары. Оттегі белоктарды,
майларды, кӛмірсуларды тотықтырады, соның нәтижесінде олардан энергия
бӛлінеді. Энергия жасушаның барлық тіршілік әрекеттерін жүзеге асырады.
Оттегінің жасушаның құрамды бӛліктерімен қосылуы -
жасушалық тыныс алу деп аталады. Бұл кезде ағзада қажетсіз заттар (кӛмірқышқыл газ, тұздар)
түзіліп, қан ағынымен зәр шығару мүшелері арқылы сыртқа шығарылады.
Зат алмасу процесі - тірі ағзаларды ӛлі табиғаттан ажырататын негізгі белгі.
2 – кесте. Прокариоттар мен эукариоттар жасушаларындағы айырмашылық Белгілер Прокариоттар Эукариоттар Плазмалық мембрана бар
бар
Ядролық мембрана жоқ
бар
Митохондриялар жоқ
бар
Эндоплазмалық тор жоқ
бар
Рибосомалар бар
бар
Лизосомалар жоқ
бар
Гольджи комплексі жоқ
бар
Жасуша қабықшасы бар,
гетерополимерлі
күрделі
заттардан
тұрады
жануар жасушаларында
жоқ,
ӛсімдік
жасу-
шасында целлюлоза
Капсула егер бар болса, онда ол
белок
пен
қанттың
қосындысы
жоқ
Бӛлінуі жәй бӛліну
митоз, амитоз, мейоз
39
Тітіркенгіштік . Жасушалар сыртқы ортаның әртүрлі тітіркендіретін
әсерінен