этносаралык карама-кайшылыктарды
колдан жасады, осыган байла
нысты этникалык кауымдастыктардын бар! бфдей ёздерш ултка не
месе улыска ершей енгтзу эд1лд1к деп санамады. Кептеген этнографтар
сиякты М. В. Крюков осыдан бгрнеше жыл бурын ейгш «Россия халык-
тарынын кукыктык Декларациясында* атап керсеплгендей, «Совет
Одагы халыктары* сез т
1
ркесш колдануга кайта оралсын деген пйард!
усынган ед)1.
Гылыми едебиеттерден капитализмге дейш этникалык кауым
дастык ретшде калыптаскан улт жетнде кептеген ой-тк1рлерд1 кез-
деепруге болады. Кернекн француз галымы Э. Ренан, мысалы, улттар
орта гасырдын бас кезшде-ак, «Рим империясынын сонгы кез!нде не
месе Улы Карл империясынын ыдырау уакытынан бастап ем1р суре-
Д1» — деп есептейд!.
Улт дегешмхз не? Бул сауалга жауап бере келе, Э.Ренан ултты кайсыбхр
нес!лге кейпре салуга болмайды деп едБпн айтты. Нес
1
л «каны б!р туыс-
тыкты* таньпгады, ал улт бфлеап емхр суру процесшде жене ер турл1 неал
екшдершщ «араласуында* калыптасады. «Ен улкен елдерде — Англия,
Франция, Германия — буларда кан кеп араласкан*.
Бул елдердш ултын
тек осы жагдай гана сипаттай алады. Букш еюлдерх тек кана 61 р несцхге
жататын улт болмайды.
Кейбхр зерттёушшер тужырым жасагандай, ултты тек табиги кубы
лыс деп карауга болмайды. вйткеж табиги жене елеуметпк касиеттер
улт 1Ш1нде уйлеамш табады. Тхптен улттын бхрден-бф мендх белплер]
болып табылатын онын ортак шыгу теп кайсыбхр
бабалардан тарайты-
нын есепке алган куннщ езшде де улттын бул белпмен гана шектелмей-
ттшн, аныктала алмайтынын умытпау керек. Онынезге де белплер! репнде
Э. Ренан, К. Каутский жене баска зерттеушхлер тйщщ, аумактын, эконо
микалык ем1рд1н ортактыгын мысалга келпред!.
Мундай ортак белплер,
К. Каутскийшн пшршше, XIV гасырда, ягни орта гасырда пайда болып,
капитализм тусында аякталган3.
Улттардын курамына енген адамдардын ортак мудделерш Э. Ренан
улттарга тен белплердщ бхр! деп, осы тургьща карастырады. Э. Ренаннын
айтуына Караганда, емф суру, турмыс жагдайларынын, тарих пен тагдыр-
ларынын ортактыгы улттардын мудделершщ ортак болуына ыкпал етедх.
Ортак мудде улттардын калыптасуы мен дамуынын куатты алгышартына
'Советская этнография. 1989. №4. С. 9—11.
1
Социология /
Под ред.
Достарыңызбен бөлісу: