Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия 
ұлттық университеті 
Пәннің оқу-әдістемелік кешені 
Басылым: алтыншы 
Дәріс №6 Энергетикалық ресурстар
Дәріс мақсаты
: магистранттарға энергетикалық ресурстар мен оларды қорғау шаралары 
туралы білім беру 
Дәріс жоспары: 
1.
Әлемдік энергия тұтыну құрылымы 
2.
Көмірсутекті ресурстар – мұнай және газ 
3.
Көмір және жанғыш заттар 
4.
Ядролық энергия 
 
1.
 
Әлемдік энергия тұтыну құрылымы 
Мыңжылдықтар бойы адамдар пайдаланатын энергияның негізгі түрлері ағаштан 
алынатын химиялық энергия, бөгеттердегі судан алынатын потенциалдық энергия, желдің 
кинетикалық энергиясы және күн сәулесінен келетін сәулелік энергия болып табылады. 
Соңғы 50 жыл ішінде әлемде пайдаланылған энергия ресурстарының жалпы көлемі 4-тен 
14,6 миллиардқа дейін өсті. Ресурс ретіндегі энергия мәселесі оның мүмкін болатын жалпы 
көлемінде емес, оның мүмкіндіктеріне сүйене отырып, адамзат оны қандай мөлшерде және 
қандай көздерден алатындығында.
Энергияның 20% -дан сәл астамы ғана жаңартылатын көздерден (су электр 
станциялары, жел, гидротермиялық, тыныс алу және т.б. қондырғыларынан) және атом 
электр станцияларынан алынады, ал негізгі энергия жаңартылмайтын көздерден, әсіресе 
қазба отындарынан алынады. 19 ғасырда органикалық отындар: көмір, мұнай және табиғи 
газ энергияның негізгі көздеріне айналды. Ал 20 ғасырда әлемде қолданылатын энергия 
көлемінің негізгі өсуі мұнай мен газды пайдалану арқылы қамтамасыз етіледі. Бүгінгі күні 
әлемдік экономика қазба отынға айтарлықтай тәуелділікке түсті. Энергияны үнемдеу 
саласында жетістіктер байқалды. Қазіргі кезде энергияның күн, геотермал, жел энергиясы 
және балқу энергиясы сияқты таза түрлері пайдаланылуда. 
Энергияны тұтыну әрқашан экономиканың жағдайымен тікелей байланысты. Жалпы 
ұлттық өнімнің (ЖҰӨ) өсуі энергияны тұтынудың ұлғаюымен қатар жүреді, бірақ ЖҰӨ 
энергия сыйымдылығы (пайдаланылатын энергияның ЖҰӨ-ге қатынасы) индустриалды 
елдерде үнемі төмендейді, ал дамушы елдерде өседі. 
Энергетикалық қорлар құрылымы: 
1.
Жанғыш пайдалы қазбалар (көмір, мұнай, табиғи газ, тақтатас) 
2.
Ядролық отын (уран, торий, литий, дейтерий) 
3.
Жердің ішкі жылуы (геотермалдық энергия) 
4.
Күн энергиясы (жел ағындарының, мұхит ағындарының, толқындардың, 
биоотынның энергиясы) 
5.
Гравитациялық энергия (тыныс алу энергиясы, судың түсетін энергиясы
)
Органикалық отынның үш негізгі түрі бар: олар каустобиолиттерге жататын көмір, 
мұнай және табиғи газ. 

жүктеу/скачать 1,66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: