А. Т. Сағынаев МҰнай мен газдың физикасы және химиясы


Кесте 10.1. Кейбір көмірсутектердің әртүрлі температурада түзілуінің



Pdf көрінісі
бет75/153
Дата06.03.2023
өлшемі6,98 Mb.
#171314
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   153
Байланысты:
S4

 
Кесте 10.1. Кейбір көмірсутектердің әртүрлі температурада түзілуінің 
Гиббс энергиясы ∆G˚
түзілу
( кДж/моль) 
Көмірсутегілер 
Температура, К 
298,16 
500 
800 
1200 
Метан 
Этан
Пропан 
Бутан 
Изобутан 
Пентан 
Гексан 
Гептан 
Октан
Декан 
Тетрадекан 
Этилен
Пропилен
Бутен-1 
Изобутилен 
Пентен-1 
Гексен-1 
Гептен-1 
Октен-1 
Децен-1 
Циклопентан 
Циклогексан 
Метилциклопентан 
Бензол 
Толуол
-50,828 
-32,898 
-23,498 
-17,143 
-20,928 
-8,371 
-0,293 
8,119 
16,532 
33,358 
66,968 
68,146 
62,741 
71,531 
58,095 
79,357 
87,644 
96,057 
104,468 
121,292 
38,633 
31,767 
35,786 
129,900 
122,343 
-32,817 
4,889 
34,447 
60,857 
60,229 
90,031 
118,446 
147,076 
175,874 
233,507 
369,618 
80,546 
93,965 
123,682 
112,085 
151,601 
180,315 
209,108 
245,439 
295,533 
122,426 
142,603 
138,120 
164,243 
175,004 
-2,302 
66,633 
127,443 
185,039 
188,852 
245,983 
305,875 
366,024 
426,503 
547,468 
789,423 
102,501 
145,700 
206,974 
198,771 
266,118 
326,554 
387,037 
447,514 
568,472 
256,994 
317,928 
301,063 
221,157 
260,488 
41,039 
151,563 
255,362 
355,096 
364,810 
458,857 
561,322 
664,072 
767,331 
873,802 
1386,77 
134,317 
218,278 
321,197 
318,351 
422,443 
525,743 
628,992 
732,256 
938,722 
441,279 
554,918 
423,071 
300,476 
378,793 


116 
Кумол 
Ацетилен 
Бутадиен-1,3 
137,028 
209,280 
150,722 
232,125 
197,540 
180,189 
382,889 
180,733 
228,029 
588,900 
159,423 
294,236 
Барлық эндотермиялық реакциялар үшін температураны шектен артық 
жоғарылатқанда (
∆G = 0
кезінде) реакция тепе-теңдігі солдан оңға қарай 
қарай ығысады. Мұндай реакцияларды жоғары температуралы деп атау керек 
(10.1, б сурет). Керісінше, гидрлеу, алкилдеу, полимерлену сияқты 
экзотермиялық 
реакциялар 
үшін, 
температураны 
шектен 
артық 
төмендеткенде (
∆G = 0 
кезінде) олардың термодинамикалық ықтималдығы 
өседі (10.1, а сурет), оларды төмен температуралы деп атауға болады. 
Сурет 10.1. Гиббс энергиясының температураға тәуелділігі,
(а) экзотермиялық және (б) эндотермиялық реакция. 
Көлемнің төмендеуімен немесе жоғарылауымен жүретін реакциялар 
үшін тепе-теңдік күйге температурамен қатар қысым да әсер етеді. 
∆G
Т
қысымға тәуелділігі келесі теңдеумен сипатталады: 
0
19,13 lg
T
G
G
RT

 

 
мұндағы 
∆G
0
- 101325 Па қысымдағы Гиббс энергиясының өзгерісі. 
Бұл мәселе Ле-Шателье принципі бойынша шешіледі. Қысымның
жоғарылауы гидрлеу, алкилдеу, полимерлену және тағы да басқа да
көлемнің төмендеуімен жүретін реакциялардың жүруін қамтамасыз етеді. 
Керісінше, көлемнің жоғарылауымен жүретін реакциялар үшін (ыдырау, 
дегидрлеу және т.б.) қысымның төмендеуінен термодинамикалық 
ықтималдылығы артады. Изомерлену және тағы да басқа көлемнің
өзгеруінсіз жүретін реакциялар үшін қысым 
∆G
және 
К
т
мәндеріне әсер 
етпейді. 
Сонымен, термодинамикалық анализ қайтымды реакциялардың әртүрлі
жағдайлардағы бағытын анықтауға мүмкіндік береді, тепе-теңдік 
тұрақтысынан келіп шығатын реакция өнімдерінің теориялық тепе-теңдік 
концентрацияларын есептеуге болады. Бірақ, реакцияны тәжірибе жүзінде 
жүргізу үшін оның термодинамикалық ықтималдылығы жеткіліксіз. 
Реакцияның техникалық мақсаттағы жылдамдығы мен процесс барысындағы 
өзгерісі қажетті дәрежеде болуы тиіс. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   153




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет