120
Пиролиз жағдайында (температура 700ºС дейін және төменгі қысымда)
алкендердің дегидрлену реакциясы да жүруі мүмкін:
Диолефиндер
700ºС температурада полимерлену арқылы тығыздалуға
бейім болады:
винилциклогексен
және алкендермен конденсацияланып циклді көмірсутектерді түзеді
(диенді
синтез
немесе
Дильс-Алдер
реакциясы
)
:
Нафтенді көмірсутектер
үшін жоғары температурада келесі өзгерістер
тән:
1)
бүйір парафинді тізбектердің қысқаруы немесе деалкилденуі;
2)
сақинаның дегидрленуі арқылы
циклоолефин және ароматты
көмірсутектердің түзілуі;
3)
деалкилденуден соң полициклді нафтендердің толық немесе жартылай
дециклденуі;
4)
моноциклді нафтендердің олефиндерге немесе
парафин мен диолефинге
ыдырайды.
Деалкилдену
. 500ºС температура шамасында бөліну негізінен бүйір
тізбектің ортасынан жүреді. Қыздыруды одан әрі жалғастыру кезінде бүйір
тізбек қысқарады. Толықтай деалкилдену тек қана өте жоғары температурада
мүмкін болады. Қысымды арттыру деалкилдену процесіне кедергі келтіреді.
Метил және этил топтары бәрінен қиынырақ бөлінеді.
Дегидрлену.
Реакцияға қысымды төмендеткенде қолайлы болады:
( деполимерлену)
( ыдырау)
(ыдырау)
(деструктивті
конденсация)
121
Дециклдену.
500-600 ºС нафтендер екі олефинге ыдырайды.
Нафтендердің ыдырауы тізбекті жүрмейді. Ыдырау реакциялары
термодинамикалық және кинетикалық тұрғыдан
қарағанда дегидрлеу
реакцияларымен бәсекелесіп жүреді. Сондықтан реакция өнімдерінде
әруақытта қанықпаған және ароматты көмірсутектер кездеседі. 700-800ºС
температурада циклогексан этан және бутадиен түзе отырып ыдырайды:
Достарыңызбен бөлісу: