Түйінді сөздер:
оқушылардың өзіндік қызметі, ізденіс дағдылары, мотивация,
бейнематериалдар, бейне сабақтар, қызмет, оқу процесі.
Қазіргі кезде шетел тілдерінің қазіргі қоғамдағы рөлі күн санап артып келеді. Қазіргі
уақытта шетел тілін оқытудың мақсаты коммуникативті құзыреттілікке жету, т.а. қарым-
қатынастың мақсаты мен шарттарына сәйкес тілдік құралдарды қолдану мүмкіндігі.
Біз өмір сүріп жатқан әлем тез өзгеруде, ал оқыту секторы бұл өзгерістерге, әсіресе
медиа қызметтерге қатысты. Мультимедиялық оқыту инновацияларының өсуі мектепте
және үйде бір уақытта оқудың жаңа мүмкіндіктерін ашады. Мультимедиялық
технологиялар әр түрлі, атап айтқанда, жаңа өнертабыс - виртуалды шындық (VR),
түпнұсқалық бейнематериалдар және мұғалімдерге теорияны практикада көрсетуге,
студенттердің ынтасы мен ағылшын тілін тиімді үйренуге көмектесетіні туралы
айтылады.
Шетел тілі - бұл өзінің ерекшелігіне байланысты, яғни табиғи болмауына байланысты
студенттерге жасанды тілдік орта құру, оқытудың әр түрлі техникалық құралдарын
мейлінше икемді және кең қолдануды қамтитын академиялық пән. Сондықтан
мультимедиялық құралдардың жаңа мүмкіндіктері шетел тілін оқытуда әр түрлі
қосымшаларды тапқаны таңқаларлық емес. Шетел тілдерін оқытуда бірнеше медиа
құрылғыларды қолдану оқытудың тиімділігін едәуір арттыруға арналған, оның негізгі
мақсаты күнделікті және кәсіби қарым-қатынас жасау дағдыларын жетілдіру (тікелей ана
SCIENCE AND EDUCATION IN THE MODERN WORLD:
CHALLENGES OF THE XXI CENTURY"
ASTANA, KAZAKHSTAN, FEBRUARY 2023
12
тілінде сөйлейтіндермен де, интернет-медиамен де). Мултьимедия ұғымы кең
болғандықтан, біз нақтылай түпнұсқалық бейнематериалдарды қолдану жайлы айтамыз.
Шет тілдерін оқыту процесінде бейнематериалдарды пайдалану мұғалімнің оқу іс-
әрекетінің тиімділігін едәуір арттыра алады, өйткені бейнематериалдар шынайы тілдік
қарым-қатынастың үлгілері болып табылады, нақты тілдік қарым-қатынас атмосферасын
жасайды, шетелдік материалды игеру процесін жанды, қызықты, проблемалық, сенімді
және эмоционалды етеді. Түпнұсқа бейнелер шет тілдерін оқытудағы әлеуметтік-мәдени
тәсілдің қайнар көздерінің бірі болып табылады. Шет тілдерін оқытудың әлеуметтік-
мәдени тәсілі-шет тілін халықаралық қарым-қатынас құралы ретінде оқыту оны әлемдік
мәдениетті, ұлттық мәдениеттер мен оқытылатын тіл елдері халықтарының әлеуметтік
субмәдениеттерін тану құралы ретінде белсенді қолданумен тығыз байланысты.
Оқушылардың шет тіліне деген қызығушылығын арттыру, сақтау және дамыту
мәселесі және оқу іс-әрекетінің ең жоғары кезеңі ретінде, сыныптан тыс жерде шет тілін
білу деңгейін көтеруге деген ұмтылыс психологияда да, осы пәнді оқыту әдістемесінде де
көп көңіл бөледі. Бұл мәселенің күрделілігі мен әмбебаптығын көптеген әдіскерлер атап
өтеді және соған сәйкес осы мәселені шешудің әртүрлі тәсілдерін ұсынады. Шешу
жолдары кейбір аспектілермен байланысты:
- оқушылар өз қызметінің нәтижесін сезінетін арнайы әзірленген жаттығулар жүйесін
құру;
- оқу процесіне эмоционалды саланы тарту;
- мұғалімнің педагогикалық әсерінің сипаты, атап айтқанда ынталандыру мен
күшейтудің болуы;
- сабақтарда аудиовизуалды құралдарды пайдалану;
- жеке дараландыруды қолдану [1].
Осы мәселенің бір шешіміне тоқталайық-бұл түпнұсқа бейне материалдарды
пайдалану кезінде оқушыларды ізденіске негізделген тәуелсіз жұмысқа тарту. Сабақтарда
шынайы бейнематериалдарды пайдалану оқытуды дараландыруға және оқушылардың
сөйлеу әрекетін ынталандыруға ықпал етеді. Шет тілі сабақтарында бейнефильмдерді
қолданған кезде мотивацияның екі түрі дамиды: фильм өзі қызықты болған кезде өзін-өзі
ынталандыру және оқушының өзі оқып жатқан тілді түсінетіндігін көрсететін мотивация.
Бұл қанағат әкеледі және өз күшіне деген сенім мен одан әрі жетілдіруге деген ықылас
береді [2].
Бейнефильмнің артықшылығы-оның оқушыларға эмоционалды әсері. Сондықтан
назар оқушылардың көрген нәрселеріне жеке көзқарасын қалыптастыруға бағытталуы
керек. Бейнефильмді қолдану сонымен қатар оқушылардың психикалық белсенділігінің
әртүрлі аспектілерін, ең алдымен назар мен есте сақтауды дамытуға көмектеседі. Фильмді
сыныпта көру кезінде бірлескен танымдық белсенділік атмосферасы пайда болады, және
бұл жағдайда тіпті ұқыпсыз оқушы мұқият болады. Фильмнің мазмұнын түсіну үшін
оқушылар белгілі бір күш салуы керек. Осылайша, еріксіз көңіл бөлінеді, оның
қарқындылығы есте сақтау процесіне әсер етеді. Ақпаратты қабылдаудың әртүрлі
арналарын пайдалану (есту, көру, моторды қабылдау) елтану және тілдік материалдарды
түсіру беріктігіне оң әсер етеді.
Осылайша, оқу бейнефильмдерінің оқушыларға әсер етуінің психологиялық
ерекшеліктері оқу процесінің қарқындылығына ықпал етеді және оқушылардың
коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыру үшін қолайлы жағдай жасайды [3]. Алайда,
оқып жатқан тіл елінде болмай-ақ, фильмді ағылшын тілінде көру және түсіну қабілетін
игеру өте қиын. Бұл процесс қатаң жеке және күрделі, өйткені ол көптеген факторларға,
соның ішінде сөйлеу есту қабілеті мен есте сақтау қабілетінің дамуына, ықтималды
|