Оқулық Алматы, 013 Қ. А. Абдуқадырова əож 665. 6/. (075. 8) Кбж 35. 514я73 а 14 Пікір жазғандар
Мұнайды өңдеудегі коррозия себептері
жүктеу/скачать 7,49 Mb. Pdf көрінісі
|
munai
| 8.6. Мұнайды өңдеудегі коррозия себептері.
Коррозиямен күресу жолдары Мұнай өңдеуде металдан жасалған аппараттардың, құрал-жаб- дық тардың жəне құбырлардың металдарының коррозия əсерімен бұзылуы байқалады. Күшті коррозия АВҚ жəне АҚ мұнайды алғашқы айдау қон дыр- ғыларында байқалады. Алғашқы айдау қондырғыларында коррозияны болдыратындар: 1. Өңдеуге түсуші мұнайларда болатын минералды тұздарды, не- гізінен хлоридтер құрайды; мұнайды қыздырғанда тұздар ыдырайды жəне хлорлы сутек түзіледі. Ол сумен əрекеттесіп, тұз қышқылын түзеді: бұл қышқыл жоғары коррозиялық белсенділік көрсетеді. 2. Қазіргі кезде өңдеуге түсетін мұнайларда болатын күкіртті қо- сылыстар: мұнайларды өңдеуде көп мөлшерде коррозиялық активті заттар күкіртті сутегі жəне меркаптандар бөлінеді. 3. Мұнай қышқылдары, олардың кейбір майлардағы мөлшері 2,0% дейін жетеді; 4. Хлорорганикалық қосылыстар майларда болады жəне алғашқы айдау қондырғыларының пештерінде қыздырғанда хлорлы сутегін түзіп ыдырайды. Агрессивті компоненттердің бірнешеуі бірдей болған жағдайда коррозия процестері үдей түседі. Мысалы, хлорлы сутегімен күкірт- тісутек бірге əсер еткен жағдайда көміртегі болаттың кор розиялық бүлінуі 3-4 есе артады жəне 15-50 мм/ жылына дейін жетуі мүмкін. 143 Коррозия процесі өте күшті конденсатор-тоңазытқыштарда, рек- тификациялы бағаналардың жоғары жағында, пеш құбырларында, ыстық қалдықтар (мазут жəне гудрон) жүретін құбырларда жүреді. Конденсатор-тоңазытқыштарда жəне ректификациялау бағанала- рын да коррозияның күшті жүру есебінде рефлюкс сыйымдылығы- нан шы ғатын судағы темір ионының мөлшері мен осы судың рН бо лып саналады. Сонымен қабат күшті коррозияға конденсатор-то - ңазытқыштың ағынды суымен суытылатын түтіктері де түседі. Коррозиямен күресу жолдары. Коррозиямен тиімді күресу үшін мұнайды алғашқы айдау қондырғыларында мынадай шаралар қолданылады: құрал-жабдықтар коррозияға төзімді металдардан дайын далады; мұнайды айдауға беру алдында терең тұзсыздандыру жəне сусыздандырудан өткізіледі; бейтараптаушы заттар мен кор- розия ингибиторларын қосады. Құрал-жабдықтардың жұмыс істеу уақытын ұзарту үшін оның ең қауіпті жерлерінде коррозияға тұрақты материалдар – Х5М ОХ13 қоспалы болаттар, латунь, никель мен мыс қоспасын, монел-металл деп аталатын қоспа қолданылады. Кей бір аппараттарды 2 қабатты төсемеден дайындайды: зиянды қосылыстардың əсеріне көп ұшырайтын ішкі бетін қоспа металдардан, сыртқы бетін көміртегі болаттардан жасайды. Бейтараптаушы заттар ретінде сода-сілті ерітіндісі, аммиакты жəне аммиак суын қолданады. Сода-сілті ерітіндісін, тұзсызданған мұнайға термиялық жағынан тұрақсыз кальций магний хлоридтерін байланыстыру үшін органикалық қышқылдарды жəне хлорлы сутегін бейтараптауға береді. Аммиак немесе аммиак суы бағананың соңғы желісіне (бағананың жоғары жағынан конденсатор-тоңазытқышқа дейінгі құбыр бойы) ағын судың рН-ын 8-9 деңгейінде ұстап тұру үшін береді. Бей- тарап таушы заттарды беру коррозияны 70-80%-ға дейін кемітеді. Коррозияны тиімді төмендетуге арнайы заттарды коррозия ингиби- торларын қолданады, əдетте органикалық қосылыстар, олар металл бетінде жақсы қорғау қабатын түзеді. Біздің елде ИКБ типтес тиімді коррозия ингибиторлармен бірге əсер етеді жəне коррозия жыл- дамдығын 1мм/жыл жəне одан да төменге жеткізуге болады. ИКБ-4 ингибиторы сумен қамтамасыз ететін жүйеде коррозияны болдырмау үшін ғана емес, сонымен қатар суды ластайтын қалдықтардан жəне биологиялық түзілімдерден тазалауға да жəрдемдеседі. |