«логистика жəне көлік академиясы» «Əгп жəне дт» кафедрасы
жүктеу/скачать 3,62 Mb. Pdf көрінісі
|
umkd
- Бұл бет үшін навигация:
- Төте сайлау құқығы
- Жанама сайлау құқығы
- Бəсең сайлау құқығы
- 2.Сайлау жүйелерінің мəні мен сайлау жүйелерінің негізгі түрлері. Сайлау жүйесі
| Белсенді сайлау құқығы
– азаматтардың сайланбалы мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарын сайлауға қатысу құқығы. Қазіргі кезде əлем елдерінің көпшілігінде жынысына, кəсібіне, əл-аухатына, біліміне, т.б. қарамастан кəмелетке толған азаматтардың барлығы сайлауға қатысу құқығын иелене алады. Төте сайлау құқығы – Республика Президентін, Парламенті Мəжілісінің жəне мəслихаттарының депутаттарын, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін азаматтардың тікелей сайлауы. . Жанама сайлау құқығы – Парламент Сенатының депутаттарын сайлауға таңдаушылар мəслихат депутаты болып табылатын республика азаматы қатысады дегенді білдіреді. Бəсең сайлау құқығы - Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан Республикасының Президентi, Қазақстан Республикасы Парламентiнiң, мəслихатының депутаты немесе жергiлiктi өзiн-өзi басқару органына мүше болып сайлану құқығы. Аталған сайлауда халықтың еркіндігі жанама жолмен тікелей сайлау құқығы арқылы сайланған мəслихат депутаттарының, яғни таңдаушылардың дауыс беруі арқылы көрініс табады. Əрбір таңдаушы бір дауысқа ие болады. Жанама сайлау құқығы сайлау бюллетені сайлаушының жасырын дауыс беру кабинасында жеке толтырылуы арқылы жүзеге асады. Тең сайлау құқығы - сайлаушылар Республика Президентi, партиялық тізімдер бойынша сайланатын Парламент Мəжілісінің депутаттары жəне мəслихаттарының депутаттары сайлауына тең негiздерде қатысады əрi олардың əрқайсысының бiр сайлау бюллетенiне тиiсiнше бiр дауысы болады. 2.Сайлау жүйелерінің мəні мен сайлау жүйелерінің негізгі түрлері. Сайлау жүйесі – белгілі бір билік түрін, мемлекеттік өкілеттілік, заң шығаратын, атқару, сот орындарын қалыптастыруға қатысуды қамтамасыз ететін ережелер мен əдістердің жиынтығы. Яғни, заңмен анықталған ережелер, қағидаттар жиынтығының көмегiмен дауыс беру нəтижелерiн анықтау мен депутаттық мандаттарды бөлу. Бүгiнгi күнi сайлау жүйесiнiң сан алуан түрi қалыптасып отыр. Сайлау жүйесiн қалыптастыру социумның саяси құрылымдармен əмбебап байланыс тетiгiн орнатуға мүмкiндiк бередi. Ең бастысы – мемлекетке əлеуметтiк бақылаудың 20 орнауы. Сайлаушылар дауыс беру үрдiсi арқылы өздерiнiң таңдауларын, яғни қандай саяси құрылыс нұсқасын қолдайтындығын бiлдiредi. Бүгінгі таңда əлемде жүктеу/скачать 3,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|