ӘЛЕУМЕТТЕНУ
107
Назар
аударыңыз
ЖАҺАНДЫҚ КӨЗҚАРАС
Жапония мен АҚШ-
тағы мектепке дейінгі
әлеуметтену
Қ
үндылықтары мен дәстүрлері әр
ітүрлі әрбір мәдениет өз ұрпақтарын
да түрліше әлеуметтендіреді. Мысалы,
жапон және Америка балабақшаларын
салыстырайық (Small, 2001:129-132).
Жапон
мәдениетінің басты құн-
дылығы - ортақ мақсатты кездейтін,
біртүтас, біртекті үлтқа тән сана. Осы-
ны ескере отырып, Жапония балабақ-
шалары мемлекетке багынады. үқсас
мүмкіндіктерге ие бола отырып, жыл-
дар бойы өзгермеген бірыңғай оқу бағ-
дарламаларын қолданады. Осылайша,
мемлекет балалардың бәрі бірдей қун-
дылықтарға ие
болуын және олардың
барлығы оңтайлы әлеуметтеніп, кейін-
гі өмірінде табысқа жету үшін қажет
ресурстарға тең дәрежеде қол жеткіэе
алуын қамтамасыэ етеді.
Керісінше, америкалық мәдениет
жеке түлғалардың штат алдындағы
жеке қүқы қтары н бағалайды және
штаттың үкіметке қатысты қүқықтары н
сақтайды.
Нәтижесінде, жас балаларды
оқытудағы үлкен айырмашылықтар ес-
керіліп, тіпті балаларын өз бетімен оқы-
туды таңдаған ата-аналарға субсидия
беріледі.
Жапон мәдениетінің тағы бір бас
ты қүндылығы - ынты мақтасты ққа
және жеке адамның жетістігіне Кара
ганда топты қ жетістіктерге ерекше
назар аударады. Ересек жапондардың
өз жүмыс топтарының жеңісін мақтан
түтуы және кішіпейілдікпен өз жетістік-
гері мен үлестерін елеусіз қалдыруы үй
реншікті нәрсеге айналған.
Сол сияқты,
Жапониядағы үлтты қ мектепке дейінгі
білім беру бағдарламалары жеке же-
тістіктерге қарағанда бірлесіп жүмыс
жасауға ынталандырады. Тәрбиешілер
балалармен «топтық сана» қалыптас-
тыруды көздеп сзйлеседі. Тәрбиешілер
балалардың топты қ санасын қалыптас
тыратын ойындарды, әндерді және бас
ка әрекеттерді қолдану арқылы бірлесе
жүмы с істеуге үйретеді. Балаларды әр-
қашан өз іс
әрекеттерінің басқаларға
қалай эсер ететінін естен шығармауға
баулиды. Тәрбиешілер балалардың те-
pic қы лықтары меь қателерін бетіне
баспай, топқа, яғни қолайлы мінез-қү
лыкортасы на қайта бейімдейді. Қүрама
Штаттарда, керісінше, балабақшалар
әу бастэн-ак бүлдіршіндердің санасына
өз қабілеті мен мүмкіндіктерінің арқа-
сында ж е тістікке жете алатынын сіңіріп,
жеке жетістіктерімен мақтануға ынта
ландырады.
Тәрбиешілер балаларды
табысқа жеткенде мақтау арқылы, ал
теріс қылықтары үшін түзету жүмыс-
тарын ж үр гізу не жазалау арқылы
ж етістіктерге жетелейді. Топта қиын-
д ы қ тудыратын балалардың бзр екені
әны қталған жағдайда оларды тез арада
топтан оқшаулау туралы шешім қабыл-
дайды. Оларды топта қалдыруға тырыс-
пайды, себебі оқшаулау жаксы шешім
деп есептеледі.
Қорыта
келгенде, Америка және
жапон балабақшаларындағы әлеумет-
тену осы екі елдің мәдени қүндылық
тарын көрсете отырып, оны нығайтуды
көздейді.
деу мен ағаш өңдеу құралдарын пайдалануды үйрену үшін арна-
йы курстарда оқуға мәжбүр болды. Қазір ұлдар аспаздық курстар-
да оқи алады, ал қыздар ағаш ұстасы болып істей береді.
Алайда
жастардың үй шаруашылығындағы жұмыстары, қосалқы жұмыс
орындары мен еріктілер тобындағы жұмыстары әлі де болса дәстүр-
лі бағыт бойынша бөлініп келеді. Ұлдар үй шаруасына кейде септі-
гін тигізсе де көбінесе тамақ пісіру, үй жинау және бауырларына
қарау сияқты жұмыстар қыздардан талап етіледі (Lee, Schneider, &
Waite, 2003). Егер ұл бала үй шаруасына араласса көгал қырқу не-
месе машина жуу сияқты «жігіттің» жүмыстарын жасауы мүмкін.
Сол сияқты қыздар, көбінесе киім дүкендерінде,
ал ұлдар техника
дүкендерінде жұмыс істейді. Осылайша, қыздар мен ұлдар отбасы-
лық өмірге және ересек адамдар ретінде болашақ жұмыс орында-
рына дайындалады.
Достарыңызбен бөлісу: