Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega essentials of
Әлеуметтік және таптықайырмашылықтар
жүктеу/скачать 30,13 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Нәсілдік айырмашылықтар
- 6-ТА РА У I
| Әлеуметтік және таптықайырмашылықтар
Жоғарыда айтылғандай, төменгі тап өкілдерінің АҚШ ұлттық статис- тикасында аталатын қылмыс түрлерін жасау және тұтқындалу ықти- малдығы әлдеқайда жоғары. Шиеленіс теориясын қолдаушылар мен конфликт теориясын жақтаушылардың кейбірі «төменгі тап өкілдері- нің жетістікке жету мүмкіндігі болмағандықтан, жиі қылмыс жа- сайды» деп түжырымдайды. Жұмыссыздық деңгейі өскенде қылмыс- тың да артатынын осымен түсіндіруге болады. Ал тежеу теориясы мамандарының айтуынша, төменгі тап өкілдері мектеп не еңбек на рыты сияқты дәстүрлі институттардан жақсылық көрмегендіктен қылмысқа барады. Екінші жағынан, ат қою және конфликт теорияларының өкілдері төменгі таптың көбірек қылмыс жасайтын болып көрінуіне заңда- гы және заңды орындаудағы біржақтылық себепкер дейді. Байқаға- нымыздай, ақша жымқыру, баға демпингі және қүнды қағаздарда- ғы алаяқтық статистикаға енгізілетін болса, қылмыстың әлеуметтік таптар арасында таралу картинасы мүлде өзгеше болар еді. Нәсілдік айырмашылықтар АҚШ тұрғындарының 13 пайызы ғана афроамерикалықтар. Соған қа- рамастан, кісі зорлап, ұрып-соққаны үшін түтқындалғандардың үш- тен бірі, кісі өлтіргені үшін тұтқындалғандардың жартысы - солар. 180 6-ТА РА У I Ақнәсілділер мен басқа нәсіл I өкілдері бірдей қылмыс жасаған күннің өзінде басқа нәсілділерді түтқындау, айыптау және соттау ықтималдығы жоғарырақ. Жалпы халықтың 16 пайызы болатын испантектілер ауыр қылмы- сы үшін тұтқындалғандардың 28 пайызын құрайды. Түтқындау және түрмеге жабу статистикаларында мүндай үлкен айырманың болу себебі - азшылық пен ақ нәсілділер арасында әлеуметтік тап ерекпіеліктері бар. Бұл жайтты есепке алған күннің өзінде, ис- пантектілер мен афроамерикалықтардың қылмыс жасаганы үшін тұтқындалу ықтималдығы әлдеқайда жоғары. Қылмыс деңгейінің жоғары болуын кедейлік, сегрегация (бас- қа нәсілділерді ақ нәсілділерден бөліп тастау) және жұмысқа түру мүмкіндігінің аздығы сияқты себептермен түсіндіреміз. Афро- америкалықтар мен испантекті америкалықтар көбіне дәстүрлі жолдармен жетістікке жету мүмкіндігіне шектеу қоятын, ресурс- тары аз аудандарда тұрады, сондықтан түрлі қиындықтарға тап болу олардың өмір салтына айналған (Newman, 1999b; Sampson & Raudenbush, 1999; Sampson, Morenoff & Earls, 1999). Дифференциял- дық ассоциация теориясы да, тежеу теориясы да мүндай жагдаят- тардың қылмысқа алый келуі мүмкін екенін айтады. Бірақ азшылық пен көпшіліктің қылмыс деңгейі арасындағы ал- шақтық шындыққа онша жанаспайды. Орташа алғанда азшылықтың ақ нәсілділерге қараганда көбірек қылмыс жасайтыны рас. Бірақ олар- дың (мектепте тентектік жасаудан бастап кісі өлтіруге дейін) бірдей әрекеттерді жасау ерекшеліктерін салыстырар болсақ, азшылық өкіл- дерінің сотқа көбірек шақырылып, қамауға жиі алынатынын және сотталатынын байқаймыз (Austin & Allen, 2000; Cureton, 2000). Нәти- жесінде, АҚШ статистикасында азшылық өкілдері жасайтын қылмыс саны тым көбейтіліп көрсетіледі. жүктеу/скачать 30,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|