42
орнататын, бүкіл қоғамды қамтитын және бүкіл қоғамға қолжетімді болуға
тиіс қоғамдық алаң (Habermas, 2010). Медианың қоғамдағы осы функциясы
– билік өктемдігінің асыра пайдаланылмауы, халықтың ақпараттануы,
азаматтық қоғамның дамуы үшін аса қажет. ҚР
Конституциясында
көрсетілген «демократиялы мемлекет» сипаттамасын шынайы өмірде
жүзеге асыру барысында істелуге тиіс істердің бірі ретінде мемлекеттік
медианың үкімет алаңынан қоғамдық алаңға трансформациялану кере-
гін атап өтеміз. Бұл үшін екі негізгі бағытта өзгеріс болуын ұсынар едік:
1) контент және оның өндірісі: барынша бейтарап, қоғамдағы барлық
топты қамтитын, түрлі ой-пікірдің тең дәрежеде айтылуына мүмкіндік
беретін және баршаға қолжетімді болуға тиіс; 2) медиа корпорациялардың
басшылығы: Қазақстан үкіметінен тәуелсіз, лауазымдық міндеттемені
қоғамның тікелей сайлауы нәтижесінде иеленген болуға тиіс. Мысалы,
Егемен Қазақстан газетінің директорлар кеңесіне мүше 6 адамның үшеуі
– Ақпарат министрлігінің өкілдері (egemen.kz). Директорлар
кеңесінің
медиа-корпорацияның даму бағыты, ұстанымдарына байланысты
маңызды шешімдер қабылдайтынын ескерер болсақ, мемлекеттік
медианың не себептен үкіметтік медиаға айналғанын түсінуге болады.
43
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Қазақстан Республикасының Конституциясы, http://adilet.zan.kz/kaz/docs/
K950001000_ Соңғы қаралған күн: 14.11.2020
2. Welfare state https://www.britannica.com/topic/welfare-state Соңғы қаралған күн:
14.11.2020
3. Hamlin, Alan. (2008). «The Idea of Welfare and the Welfare State». Public Finance
and Management. 8. 108-140.
4. Қазақстан Республикасы Конституциясының 1-бабының 1-тармағын ресми
түсiндiру туралы, http://adilet.zan.kz/kaz/docs/S010000018_ Соңғы қаралған күн:
14.11.2020
5. Maltseva, E. (2016). «Framing a welfare reform: the social benefits reform in Russia
and Kazakhstan». Canadian Slavonic Papers, 58(3), 229-256.
6. Cook, L. J. (2007). «Negotiating welfare in postcommunist states». Comparative
Politics, 40(1), 41-62.
7. Антикризисные меры Правительства: сколько
средств будет направлено на
поддержку граждан и экономики в условиях ЧП, https://primeminister.kz/ru/
news/reviews/antikrizisnye-mery-pravitelstva-skolko-sredstv-budet-napravleno-
na-podderzhku-grazhdan-i-ekonomiki-v-usloviyah-chp-1731059 Соңғы қаралған
күн: 14.11.2020
8. Антикризисные меры Правительства: возобновление роста экономики и
поддержка МСБ, https://primeminister.kz/ru/news/reviews/antikrizisnye-mery-
pravitelstva-vozobnovlenie-rosta-ekonomiki-i-podderzhka-msb-862620 Соңғы
қаралған күн: 14.11.2020
9. JESSOP, Bob, Kapitalist Devletin Geleceği, (Çev: Ahmet Özcan), Epos Yayınları,
Ankara, 2009. Мына материалдың ішінде: Eser, D. B., Memişoğlu, A. G. D., &
Özdamar, G. (2011). «Sosyal siyasetin üretilmesi sürecinde refah devletinden neo-
liberal devlete geçiş: Devletin kamu hizmeti sunma işlevinin değişimi». Süleyman
Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 201-217.
10. Eser, D. B., Memişoğlu, A. G. D., & Özdamar, G. (2011). «Sosyal siyasetin üretilmesi
sürecinde refah devletinden neo-liberal devlete geçiş: Devletin kamu hizmeti
sunma işlevinin değişimi». Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi Dergisi, 16(2), 201-217.
11. Lichter, S. R. (2017). «Theories of media bias». The Oxford
handbook of political
communication, 403.
12. Herman, E. S., & Chomsky, N. (2008). Manufacturing Consent: The Political
Economy of the Mass Media. Random House.
13. Тичер, С., Мейер, М., Водак, Р., & Веттер, Е. (2009). «Методы анализа текста и
дискурса». Харьков: Гуманитарный центр, 5.
14. Wodak, R., & Meyer, M. (2009). Methods of Critical Discourse Analysis.
15. Golding, P., & Middleton, S. (1982). Images of welfare: Press and public attitudes to
poverty. Oxford: Robertson.
16. Kudaibergenova, D. T. (2019). «Compartmentalized Ideology: Presidential Addresses
and Legitimation in Kazakhstan». In Theorizing Central Asian Politics (pp. 145-166).
Palgrave Macmillan, Cham.
17. Zhang, W. (2015). «Discourse of resistance: Articulations of
national cultural identity
in media discourse on the 2008 Wenchuan earthquake in China». Discourse &
Communication, 9(3), 355-370.