Саясаттану
Әлеуметтік шиеленістердің негізгі себептері мен түрлері
жүктеу/скачать 15,5 Mb. Pdf көрінісі
|
otemisov karabala saisat
| 2.
Әлеуметтік шиеленістердің негізгі себептері мен түрлері Әлеуметтік шиеленістердің себептері қандай? Бұл сұраққа «әлеуметтану және саясаттану ғылымдарында әлеуметтік шиеленістердің негізгі көзі материалдық игіліктердің, құндылықтардың жетіспеуі және билік үшін күрес» деген жауап беріледі. Әлеуметтік шиеленістің жалпы себебі - адамдардың бірі басқарып, тәртіп беретін, ал екіншілері бағынуға және нұсқауды орындауға мәжбүр болатын “императивтік үйлестірілген ассоциациялардағы” теңсіздік жағдайы болып есептеледі. Басқаша айтқанда, шиеленістер билік мәселелеріне 134 байланысты туындайды. Аталған ассоциациядағы үстемдік қылатын “ әлеуметтік тап” осы өкіметке бағыныштылар тарапынан кедергілерге ұшырайды. Ал қатынастар тәртібін реттестіретін басқару мен ұйымдастыру қызметі, Дарендорфтың пікірінше, адамдардың бірі билік құратын, басқаратын, ал екіншісі бағынышты болатын, орындайтын “әлеуметтік таптарға” бөлінетін адамдардың әлеуметтік теңсіздік шиеленістің түпкі себебі. Осыған байланысты ол коммунистік - маркстік ілімді адамдар арасындағы антагонизмді білмеу “ әлеуметтік ойсыздық” немесе “утопия” деп жариялады. Мойындау керек, адам жаратылысының, қоғамдық топтар мен ұжымдардың “жоғарыға” және “төменге” бөлінуі, олардың арасындағы жойылмайтын араздықтың, шиеленістердің қайнар көзі болуын дәлелдеу қоғам дамуы тарихында ашылған жаңалық болып табылмайды. Батыстық саяси ғылым авторларының көпшілігі «нәтижесінде шиеленістер адамдардың түсінігімен анықталады» деген пікірге келіп тіреледі. Шиеленістерді туғызатын себептер ретінде: жеке және қоғамдық құндылықтардың үйлеспеуі, адамдардың өз мақсаттары мен әрекеттерінен күткен нәтижелер арасындағы айырмашылықтар, адамдардың іс - қимылдары тұрғысында бірімен бірі тіл табыспауы, түсінбестіктер, коммуникация процесіндегі логикалық қателіктер мен семантикалық қиындықтар, ақпараттар тапшылығы мен сапасыздығы саналады. Бұл тұрғыда әлеуметтік - саяси қақтығыстар “шиеленісуші пікірлердің” түйісуі ретінде тұжырымдалады, ал оның негізгі себебі болып адам психикасының жетілмеуі, нақты іс - әрекет пен ол туралы деректер арасындағы сәйкессіздік саналады. Шиеленістер себептерінің өзара қатынасын сипаттайтын “сезімдер мен көңіл - күйлерде”, яғни осы өзара қатынастардың табиғатында ғана емес. Шиеленістің әмбебаб көзі келіспеушілік талаптарды қанағаттандыру мүмкіндіктерінің шектелуі. Бұл ешқандай шиеленістерсіз қажеттіліктердің бәрі толық қанағаттандырылатын қоғам құру мүмкін еместігін көрсетеді. Мысалы, барлық экономикалық шиеленістер өмірге қажетті материалдық, қаржылық қорлардың тапшылығына байланысты пайда болады. Қазіргі қоғамдағы шиеленістердің жүктеу/скачать 15,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|