әртүрлі қабаттарында жүруі мүмкін. Мысалы, аэробты ыды-
рау топырақтың беткі бөлігінде, ал анаэробты ыдырау терең-
деу бөліктерінде жүреді. Құрылымы жақсы және ылғалдығы
жоғары топырақтарда аэробты ыдырау топырақ түйіршікте-
рінің бетінде, ал анаэробты оның ішінде жүреді.
Топырақты құнарландыруда ең алдымен өсімдіктер
пайдалана алатын күйдегі азот, фосфор және күкірттің жи-
нақталуын қамтамасыз ететін бактериялардың маңызы зор.
Ақуыздардың аэробты және анаэробты ыдыраулары
кезінде аммиактың және аммоний тұздарының түзілуі бола-
тын аммонификация үдерісі жүріп жатады. Аэробты жағдай-
ларда
Nitrobakter
және
Nitrosomonas
бактерияларының қаты-
суымен нитрафикация, яғни аммиактың азотқышқылына
дейін тотығу үдерісі жүреді:
2NH
3
+3O=2HNO
2
+148 ккал одан әрі Nitrobakter мынаған
айналдырады:
2НNО
2
+O
2
=2HNO+2H
2
O
3
+148 ккал.
Нитрификация үдерісін ашқан С.В.Виноградский. Бір
жылда нитрификация үдерісі нәтижесінде 0,3 т/га азотқыш-
қылы жиналуы мүмкін. Органикалық заттармен судың көп
мөлшерінде, яғни анаэробты жағдайларда
Bacillum lenitrifitans
-
тің
әсерінен денитрификация үдерісі жүреді. Бактериялардың
азоты және азот қосылыстарын азотсыз оргнаникалық зат-
тарға, көмірқышқыл газына дейін тотықтыратын реакциясы
мына теңдеу бойынша жүреді:
5С
4
КNO
3
=K
2
CO
3
+3CO
2
+2N
2
Бұл үдерістің нәтижесінде газ тәрізді азот ауаға
ұшып кетеді, азоттың өзі топыраққа енеді.
Достарыңызбен бөлісу: