«Қолданбалы биология және топырақтану негіздері»
жүктеу/скачать 3,34 Mb. Pdf көрінісі
|
toleubaev-koldanbaly-biologia
| Қозыларды қорада-базда өсіру әдісі.
Кӛктемгі қой қоздатудың алғашқы кҥндері жайылымға саулықтарды қозысыз ақ шығаруға болады. Бҧл әдіс таңдаулы қой ӛсіретін жақсы шаруашылықтардың ӛзін толық ақтады және оны неғҧрлым кең қолдануға ҧсынуға болады. Саулықтар жайылымда жҥрген кезде, ашық қорада қалған қозыларды тексереді. Арық қозыларды қозы телінетін саулықтарға қосымша телиді немесе сиыр сҥтін береді. Мҧндай жағдайда жайылымда 2-3 сақманның саулықтарын қосып жіберуге болады. Бҧл сақманшылардың да санын азайтады. Жетім қозыларды өсіру. Қой қоздатуға жақсы әзірленіп, оны дҧрыс жҥргізгенде әдетте жетім қозылар болмайды. Олар қыс бойына нашар азықтандырылған, саулықтарды нашыр бағып-кҥткен, қозылар мен саулықтарды нашар таңбалаған, саулықтарды ӛлім-жетімге ҧшыраған немесе ауруы бар саулықтар отарларында пайда болады. Мҧндай жағдайларда жетім қозылардың қозы телінетін саулықтарға телу қажет. Тҧқымдық жағынан ерекше бағалы болып саналатын кӛп қоздайтын саулықтардың қозыларын да телінетін саулықтарға телейлейді. Дені сау, қоңдылығы жақсы, сҥті мол саулық қозыларды сҥтімен оңай асырай алады. Мҧндай саулықтан қозылар айырылмайды. Жалқы қозысы бар сҥтті саулықтарға екінші қозыны телейді. Биязы жҥнді қой шаруашылығында әсіресе тҧқымдық қой отарларында сҥтімен асырауға қаракӛл саулықтарды пайдалану қолайлы келеді. Қозы телінетін саулық қоздағаннан кейін ӛзінің қозысын емізбей тҧрып, басқа қозыны дереу телейді. Туған тӛлді тегіс ӛсіру ҥшін қозыларды телеусіз қалдыруға болмайды. Қозыларды басқа саулықтарға дер кезінде ҥйретуден гӛрі оларды сақтап қалу анағҧрлым қиынға соғады. Сҥтімен асырайтын саулықтар жеткіліксіз болғанда қозыларды басқа саулықтарға қыспаққа қойып емізеді. Мҧның ҥшін ҧзындығы 4-6 метр қыспақ жасайды. Қыспақтың енін оған саулықтың тығыз кіріп, айнала алмайтындай етіп жасайды. Қыспаққа бірден 5-7 саулықты кіргізеді. Қозылдарды саулықтарға топ-тобымен 10-14 бастан жібереді. Қозылардың бір тобы болмағаннан кейін, оны алып кетеді де, жаңағы саулықтарға қозылардың екінші тобын жібереді. Бҧлайша асырағанда емізетін саулықтар аз керек болмайды, ӛйткені кҥніне бір саулық 2-3 қозыны емізе алады. Азықтандыру санын қозылардың жасына байланысты тағайындайды. 10-кҥнге дейінгі қозыларды кҥніне 5-6 рет, 10-нан 30 кҥнге дейінгі қозыларды кҥніне 4-рет емізеді. 1 айлығынан бастап, 3,5 айлығына дейінгі қозыларды кҥніне 3 рет, ал енесінен айырады да 2 рет емізеді. Саулықтардың бір тобын пайдаланғаннан кейін қыспаққа саулықтардың екінші тобын кіргізеді де, оларға қозылардың келесі тобын жібереді. Ӛсу жағынан кенже қалған қозыларды жетілдіру ҥшін де осы әдісті қолданады. Жетім қозыларға 36 градусқа дейін жылытылған сиыр сҥтін береді. Алғашқы 5 кҥннің ішінде қозыларды сҥтпен тәулігіне кемінде 5 рет, 5 тен 10 кҥнге дейінгі уақыттарында – 4 рет азықтандырады. 20 кҥннен асқан қозыларға кҥніне ҥш рет сҥт береді. Бір айлығынан бастап беретін қаймағы алынбаған сҥт орнына бірте-бірте тартылған сҥтті беруге болады, мҧнда жеммен ҥстеп азықтандыру кҥшейте тҥсу керек. Тоқты қошқарды піштіру және құйрығын кесу. Жоғары сапалы қой санын келешекте де кӛбейте беру ҥшін тҧқымды қошарды молайту крек. Тоқты қошқарды бракқа зоотехник шығаруға тиіс. Ӛсуі, дене бітімі нашар, жҥннің сапасы жаман немесе кемтап тоқты қошқарлар бракқа жіберіледі. Бяиязы жҥнді және тез жетілгіш еттік тҧқымды, сол сияқты олардың будандарының қҧйрығы селтең келетін қозылардың қҧйрығын піштіру кезінде кесіп тастайды. Қҧйрығын, оның қалған бӛлігі артқы ішегін және жыныс тесігін жауып тҧратындай етіп тҥбінен алғанда 3-4 –ші буыннан кейін кесу керек. Ісектердің қҧйрығын әдетте кеспейді. Тоқты қошқарларды піштіру және олардың қҧйрығын кесу жарақаттанған жерлердің қҧрттамауы ҥшін кҥн ысығанға дейін және шыбын пайда болғанға дейін жҥргізіледі. жүктеу/скачать 3,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|