«Қолданбалы биология және топырақтану негіздері»
жүктеу/скачать 3,34 Mb. Pdf көрінісі
|
toleubaev-koldanbaly-biologia
| Қой қоздату. Қораларды және құралдарды әзірлеу.
Қой қоздатуға әзірлене отырып, қой қораларды және ҥйшіктерді қарап шығу, олардың қабырғаларры мен шатырында тесік саңылау жасау, терезелеріне әйнек қойып, екінші қақапа жасалған жылы тамбурлар істеу керек, әсіресе жаңа қоздаған саулықтар мен жаңа туған қозыларға қауіпті ӛтпе желдің соғуына жол бермеу керек. Қой қоралардың едені мен қабырғаларын карбол қыщқыылының 5 пайыздық ертіндісімен немесе әк қоймалжыңымен мҧқият дезинфекциялайды. Қой қоздайтын қоралар, әсіресе қыста және ерте кӛктемде әрі кең, әррі жарық болуға тиіс. Қыста қойды аулада азықтандыратын оңтҥстік аудандарда қысқы қой қоздату ҥщін қой қорада әрбір саулыққа 2-2,5 шаршы метр, солтҥстік суық жағдайда 2,5-3 шаршы метр орын қажет болады. Қора тар болса, қойлардың ҧйлығып тығыз орналасуы малдың әртҥрлі зақымдануына және қоздау кезінде жеке саулықтардың шығын болуына әкеліп соғады. Қой қораларда ауа жеткілікті болуы тиіс. Тар қораларда тӛл нашар ӛседі және тҥрлі ауруларға шалдыға береді. Қозылар мен саулықтарды суық тиюден сақтау ҧшін қоздау кезінде қҧрғақ, шірімеген тӛсеніш (кҥздік егіннің сабанын) әзірлеу керек. Қой қоздату үшін үйшіктерді әзірлеу. Қойды қыста және ерте кӛктемде қоздату ҥшін қой қораларды кҥнгей қабырғасынан жер ҥй тҥрінде есігін қой қора жағына қаратып саманнан немесе басқа да қолайлы материалдардан ҥйшіктер жасайды. Ҥйшікті қой қораның ішінен де жасауға болады. Бҧл ҥшін қой қораның бір жағын бӛледі, оны жақсылап қымтап жылылайды, пеш салады. Ҥйшік қҧрғақ, таза, жарық, кең және ӛпе жел соғудан сақталған болуға тиіс. Ҥйшіктің жарық алаңы оның едені аумағының 1/10 немесе 1 /12 кем болмауы керек. Бірқатар шаруашылықтардағы ҥйшіктердің температурасын 4 – 5 градус жылылықта ғана ҧсталады, ӛйткені мҧндай температураға ҥйренген қозылар қой қораға кӛшіргенде температурасы тӛмен жағдайға тез ҥйренеді, ал, пеш тек ҥйшіктің ішін кептіру ҥшін ғана жағылады. Егер ҥйшік қыс маусымына жылытылыып жақсы әзір етілген болса, қой қораның барлық қақпаларына тамбур жасалған болса, терезелерге қос қабат рамалар орнатылса, онда пеш салмаса да болады. Ҥйшіктің шығар жағынан қосымша екінші қақпасы бар тамбур жасалады. Ҥйшіктердің тӛбесі қалың етіп жабылады және терезелеріне қос рама орнатылады. Ҥйшікте қоздаған 70 -- 100 саулықты орналастыру ҥшін әрбір саулыққа 1,5 шаршы метр орыннан келтіріп ҥйшік салады. Ҥйшікке саулықтарды суаратын тҧрақты орын бӛлінеді. Ҥйшікті ені 1,5 – 2 метр болып, екіге бӛлінген коридормен қоршайды. Ҥйшіктен шығып қой қораға кіретін жерінен қабылдау бӛлімі сол сияқты қоздаған саулықтар ҥшін бӛлімше жасалады. Қой қоздатудың нағыз қызу кезінде қоздаған саулықтардың барлығын орналастыру ҥшін оларды кең етіп (16 -20 шаршы метр) жасайды. Содан кейін туғанына ҥш кҥн қалғанда қозыларды енесімен бірге орналастыру ҥшін қалқандар (кӛлемі 1 – 1,5 шаршы метрлік, 30 – 50 дана) қояды. Коридордың екінші жағынан туғанына 3 кҥннен 8 кҥнге дейінгі қозылары бар 2 – 3 саулықты орналастырру ҥшін ашық аула жасайды. Саулықтарды от жақпайтын қорада қоздату. Алдыңғы қатарлы шаруашылықтарда қыстақой ҥйшіктерде қоздатылса, жақсы жабдықталған, бірқатар от жағылмайтын қой қораларда қоздату кеңінен қолданылып келеді. От жақпайтын қораларда қой қоздату ҥшін қораларды жылытудың ерекше маңызы бар, қорада сыз болуға, ӛтпе желдің соғуына ешбір жол берілмеуге тиіс, саулықтар мен қозыларды мол тӛсенішпен қамтамасыз ету керек. Саулықтарға азықты тілегенше беру керек; қой қоздату кезінде сҥт шығаратын азықтарды, тамыржемісті, сондай-ақ жоғары сапалы сҥрлем азықты жегізу пайдалы келеді. Саулықтарды қоздату қарсаңында күту. Саулықтардың қоздауы кезінде қой қорада аға шопан және оның кӛмекшісі кҥн-тҥні бірдей ҥнемі кезекте тҧрады. Тҥнде қой қораның іші жақсы жарық болуы тиіс. Саулықтарды қоздату алдында қабылдау немесе тӛлдеу бӛлімшесіне шығарады. Қоздауына 1-3 кҥн қалғанда саулықтардың желіні ҥлкейеді, емшектері жҧмсарады, қарны салбырап кетеді. Дәл қоздар алдынан сауықтар тыйышсызданады, аяғымен тӛсенішті тебе береді, жатады. Қоздауға жақындағанда соңғы кҥндері кӛктемде саулықтарды жақын жердегі жайылымға кҥн сайын шығарып отырады. жүктеу/скачать 3,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|