Жеке басқа табынушылық
— саяси қайраткерді шексіз дәріптеу. Ол азаматтардың
демократиялық құқықтары тапталған, жанышталған елдерде дамиды. Бірпартиялық
әкімшілік кезінде бірқатар социалистік елдерде етек алды. Мысалы, Сталин, Мао-Цзе-
Дун, Ким Ир Сен, Броз Тито, Энвер Ходжа және т.с.с. Жеке басқа табынушылық тумауы
үшін демократияны барынша дамыту, азаматтық, құқықтық мемлекетгі орнату керек.
Жекешелендіру
— мемлекеттік меншікті (кәсіпорын, тұрғын үй, кӛлік құралдары және
т.с.с.) жеке меншікке беру немесе сату. Ол — нарықтық экономикаға ӛту үшін қажетті
шарттың бірі.
Заң шығарушы билік
— заң шығарумен, оны бекіту, ӛзгерту немесе жоюмен
айналысатын билік, парламент. Ол зан қабылдайды, салықсалуды анықтайды, үкіметті
тағайындайды, бюджетті бекітеді, әскерді қамтамасыз етеді, сауданы реттейді, сотты
ұйымдастырады, халықаралық келісімшарттарды қабылдайды, саясаттың маңызды ішкі
және сыртқы бағытын айқындайды. Оның жұмысына Конституция атынан ерекше
органдар (Конституциялық қадағалау, Конституциялық сот) бақылау жасайды.
Идеал
— саяси салада саясатты жасап, оны жүзеге асырушылардың алдына қойған
жоғарғы саяси арман-мұраты.
Идентификация
— жеке адамның белгілі бір әлеуметтік (ұлттық, таптық, саяси және т.б.)
топқа жататындығын, сонымен тағдыры бір екендігін сезініп, түсінуі. Бұл сӛзді ғылыми
әдебиетке З. Фрейд енгізді.
Идеология
— белгілі бір әлеуметтік топтар, таптар, партиялар және т.б. мақсаттары мен
мүдделерін бейнелейтін, үстемдік етіп отырған қоғамдық қатынастарды орнықтыруға
немесе оларды ӛзгертуге қызмет ететін тұжырымдамалардың, пікірлердің, идеялардың
жүйесі. Жүйеленген түрінде ол партия бағдарламасында, декларация, манифест,
жарғыларында, сондай-ак, әр түрлі насихаттық құжаттарда қалыптасады. Ол кӛпшіліктің
саяси санасын қалыптастыруға, саяси ӛмірде бағыт-бағдар, рухани байлықтар жүйесін
айқындауға, саяси іс-әрекет жолдарын белгілеу және т.с.с. қызметтерді атқарады, қоғам
дамуында зор рӛл атқарады.
Идеялылық
— саяси, ғылыми, кӛркем шығармалардың, кӛпшілік алдында сӛйлеген
сӛздің және т.б. саналылық, мазмұн ерекшелігі.
|