График а алматы "Білім" 2012

172
жазықтығындағы проекциясы нақты шамасымен кескінделеді. Призма 
табандарының қырларын өлшеп алып, жүргізілген параллель сызықтарға 
өлшеп саламыз. Біздің мысалда олар – АС, СВ жəне ВА қырлары. 
Егер осы табылған қырларды өзара қосып, екі параллель сызықтың екі 
жағына екі табанын сызатын болсақ, онда біз тік үшжақты призманың жазық 
бір жазықтықтағы толық жазбасын табамыз. 
Келесі 160-суретте қиғашбұрышты үшжақты призманың толық жазбасы 
көрсетілген. Бұл мысалда жоғарыда көрсетілген мысал сияқты қиғашбұрыш-
ты үшжақты призманың табандары горизонталь проекция жазықтығына 
параллель орналасқан, яғни үшжақты призманың горизонталь проекция 
жазықтығындағы проекциясы нақты шамамен кескінделген деген мағынаны 
береді. Призма қиғашбұрышты болғаннан соң, қиғаш призманың фронталь 
жəне горизонталь проекция жазықтығындағы қырлары нақты шамасымен 
кескінделмейді. Сондықтан қиғаш үшжақты призма қырларының нақты 
шамасын анықтау қажет. Призма қырларының нақты шамасын жоғарыда 
қарастырған сызбаны түрлендіру тарауындағы барлық əдістерді қолданып 
табуға болады. Біздің мысалымыз үшін, призма қырларының нақты шамасын 
проекция жазықтықтарын алмастыру əдісін қолдану арқылы анықтадық. 
Призма қырлары өзара параллель болғандықтан, осы қырларға жаңа 
жазықтықты параллель етіп аламыз. Бұл жаңа төртінші П
4
жазықтығында 
призма қырлары нақты шамасымен проекцияланады. Жоғарғы мысалдағы-
1
1
C
C
1
1
A
A
1
1
B
B
159-
сурет
2
B
2
С
2
А
2
B
2
А
2
С
А
А
А
А
В
А
А
В
С
С

173
дай, призма биіктігін өлшеп, параллель сызық жүргізе алмаймыз, сондықтан 
жаңа жазықтықтағы призма қырларына перпендикуляр болатын кез келген 
жерден түзу жүргіземіз. Біздің мысалда АА қырынан өтетін қызыл сызықпен 
сызылған сызық.
Егер барлық қырларды призма табанының қырларымен өзара қоссақ жəне 
призманың екі табанын сызатын болсақ, онда біз қиғашбұрышты үшжақты 
призманың жазық бір жазықтықтағы толық жазбасын табамыз. 
Ескерту, тік үшжақты призманың толық жазбасын салғанда призманың 
бүгілетін қырларын қос нүктелі үзілме сызықпен сызады. 
1
C
/
1
A
1
B
160-
сурет
1
A
/
1
B
/
1
C
1
П
2
П
/
2
А
2
B
2
C
/
2
С
/
2
В
2
A
4
П
1
х
/
4
А
/
4
C
/
4
В
4
C
4
А
4
В
C
А
В
В
C
А
А
А
А
А
1
П

жүктеу/скачать 5,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: