салыстырмалы ылғалдылығы
φ
деп ауадағы су буының қысымы
p
-ның атмосфералық
температурадағы судың қаныққан буының қысымы
p
k
– ға қатынасына тең шаманы айтады.
φ
=
(p/p
k
)
· 100 % (2.1)
p
k
шамасының мәндерi белгiлi сәйкес кестелерден анықталады. Ауаның
температурасы төмендеген
сайын
оның
салыстырмалы ылғалдылығы артады
, себебi неғұрлым ауаның температурасы төмен
болса, соғұрлым су буы қанығуға жақындай түседi. Салыстырмалы ылғалдықты өлшеу үшiн арнайы
психрометр деп аталатын прибор қолданылады. Салқындату барысында (процесiнде) бұрын
қанықпаған бу қаныққан буға айналатын
температура
шық нүктесi
деп аталады. Шық нүктесiне тең
температурада атмосферадағы су буы
конденсациялана
бастайды. Тұман пайда болып, шық түседi,
қатты дене беттерi терлей бастайды.
Бақылау сұрақтары
1. Ауадағы су буы деген не? Буды өлшейтін құралдар.
Сабақ № 11
Тақырыбы:1.3.3Сұйық заттардың қасиеттері. Үстіңгі қабат.
Сабақ жоспары
1.Сұйық заттар
2. Кебу процесі
3. Будың пайда болуы тәсілдері
«Сұйық - газ» деп бөлiнетiн шекаралық қабаты бар болғанда, ашық беттегi молекулалар, сұйықтың
iшiндегi молекулалар тарапынан, өте күштi төменге қарай тартылыс күшiне ұшырайды және де газдың
молекулалары тарапынан аз ғана жоғары тартылысқа ұшырайды. Сол себептен
шекаралық қабаттағы
молекулалар сұйықтың iшкi жағына қарай тартылады
. Олардың ашық беттегi саны азаяды да, беттiң
ауданы да барынша кiшiрейедi. Осының әсерiнен
қисайған беттiк қабат
, жазық қабатқа қарағанда,
сұйыққа
молекулалық қысым
деп аталатын қосымша қысым түсiредi.
Сұйықтың бетiн изотермалық түрде үлкейту үшiн,
артық молекулалық қысымға төтеп берердей белгiлi
бiр жұмыс жасау керек
. Бұл жұмыс таңба жағынан терiс және жүйенiң потенциалдық энергиясының
өзгеруiне тең:
A = - (W
s
-W
v
)
=
ΔW
. (2.3)
Мұндағы
W
s
және
W
v
дегенiмiз сәйкес беттiк қабаттың молекулаларының және де сұйық iшiндегi
молекулалардың
потенциалдық энергиялары
.
A
< 0, болғандықтан,
ΔW
> 0 болады және
W
s
>
W
v
.
Бұдан,
Достарыңызбен бөлісу: |
