Ата - аналардың құқықтары мен міндеттері. ҚР 1998 жылы 17
желтоқсанда қабылданған №321
-
І «Неке жəне отбасы туралы» Заңының 60–
66-
баптарында ата–аналардың отбасындағы құқықтары мен міндеттері көрсетілген.
Ата–аналардың өз балаларына қатысты құқықтары тең жəне міндеттері (ата–ана
құқықтары) тең болады. Ата–ана құқықтары балалары 18 жасқа (кəмелетке)
толғанда, сондай–ақ кəмелетке толмаған балалар некеге тұрған кезде
тоқтатылады. Кəмелетке толмаған ата–аналардың баласымен бірге тұруға жəне
оны тəрбиелеуге қатысуға құқығы бар.
Некеге тұрмаған, кəмелетке толмаған ата
-
аналар олар бала туған жағдайда
жəне олардың ана жəне (немесе) əке болуы анықталған жағдайда өздері он алты
жасқа толғанда ата
-
ана құқығын өз бетінше жүзеге асыруға құқылы. Кəмелетке
толмаған ата
-
аналар он алты жасқа толғанға дейін қорғаншы жəне қамқоршы
орган балаға қорғаншы тағайындайды, ол баланың кəмелетке толмаған ата
-
аналарымен бірге оны тəрбиелеуді жүзеге асырады. Баланың қорғаншысы мен
кəмелетке толмаған ата
-
ананың арасында туындаған келіспеушілікті қорғаншы
жəне қамқоршы орган шешеді. Кəмелетке толмаған ата
-
аналардың жалпы
негіздерде өздерінің əке жəне ана болуын мойындауға жəне оған дау айтуға
құқығы бар, сондай
-
ақ олардың он төрт жасқа толғаннан кейін сот тəртібімен өз
балаларына қатысты əке болуын анықтауды талап етуге құқығы бар.
Ата - аналар өз балаларының денсаулығына қамқорлық жасауға міндетті. Ата
-
аналардың өз балаларын тəрбиелеуге құқығы бар жəне оған
міндетті. Ата
-
аналардың басқа да барлық адамдарғақарағанда өз балаларын
тəрбиелеуге басым құқығы бар. Бала тəрбиелеуші ата
-
аналар өздерінің
~221~
қабілеттері мен қаржылық мүмкіндіктерінің шегінде, оның дене, психикалық,
адамгершілік жəне рухани жағынан дамуына қажетті өмір сүру жағдайларын
қамтамасыз ету үшін негізгі жауапкершілікте болады.