Қазақстан республикасы денсаулық сақтау министрлігі

~69~ 
Маркетинг
 
түсінігі
. 
Денсаулық
 
сақтау
 
маркетингі
 
Біз күнделікті өмірде маркетинг түсінігімен
кездесеміз. Маркетинг сөзі ХХ 
ғасырдың басында фирмалар мен компаниялардың өндірістік
- 
өткізу қызметін 
басқару тəсілі ретінде АҚШ
- 
та market
- 
«нарық» деген мағынаны білдіретін 
сөзден шыққан. Көп уақыт бойы маркетинг деп өткізу сферасындағы кəсіпкерлік 
іс деп түсінді. Ол кездегі ұран сөз «өндірілгеннің барлығы сатылу керек». 
60-
шы 
жылдары қаныққан нарық жағдайында өнімді сатудың тиімді тəсілі ретінде 
қолданылды, 70
- 
ші жылдары өнеркəсіпте, 80
- 
ші жылдары қызмет көрсету 
саласында жəне коммерциялық емес қызметте белсенді қолдана бастады. 
Маркетинг
 
- 
өндірушіден тұтынушығы дейін тауарлар мен қызметтердің 
қозғалысыннан тұратын экономикалық əрекеттің түрі. Маркетинг
- 
адамның 
қажеттілігін қанағаттандыру мақсатымен айырбас жасау үшін нарықпен жұмыс. 
Маркетинг тұтынушыдан басталып, тұтынушымен аяқталады. Маркетингтің 
объектілері: адамдар, ұйымдар, территория. Маркетинг жүйесі
- 
бұл фирманы 
өткізу нарығымен байланыстыратын нарықтық қатынастар жəне ақпараттық 
ағымдар кешені. Осыған байланысты тұтынушының, фирманың, қоғамның 
қызығушылықтарын ескеру керек. Маркетингті дұрыс ұйымдастырудың 
мақсаты нарық қажеттіліктерін анықтау, бəсекелестерге қарағанда сəйкес 
қажеттілікті өте тиімді жəне өте өнімді қанағаттандыру. Маркетингтік қызмет 
түсінігі жəне қолдану аясы кең мағынаға ие болды. 
 
Маркетингтің негізгі принцптері:
 
-
қажеттілікті, сұраныс жағдайын жəне динамикасын жəне нарық 
конъектурасын ыждаhатты есептеу
; 
 
-
өндірісті нарық жағдайына максималды бейімдеу үшін жағдай жасау;
-
жарнамалау жəне жариялау көмегімен нарыққа жəне тұтынушыларға 
əсер ету.
Маркетингтің мəнін дұрыс түсіну үшін мынадай негізгі түсініктерді 
қарастыру керек: мұқтаждық, қажеттілік, сұраныс, тауар, айырбас, мəмле, нарық, 
баға, бəсеке.
Мұқтаждық 
- 
бұл адамның қандай да бір нəрсенің жетіспеуін сезінуі. 
Оның түрлері: физиологиялық мұқтаждық (ашаршылық,
суық, шөл, ұрпақты 
жалғастыру, денсаулық жəне т.б.) жəне əлеуметтік (рухани жақындық, өз өзіне 
сенімділік белгілері жəне т.б.). мұқтаждықтың басқа да түрлері
- 
бас тарту, оны 
қанағаттандырмау адамды өлімге дейін əкелмейді (ұрпақ жалғастыру, əлеуметтік 
мұқтаждық). Егер мұқтаждық қанағаттандырылмаса адам өзін бақытсыз сезінеді. 
Мысалы, жүре алмайтын мүгедек адам басқа адамның күтіміне мұқтаж. Жасы, 
жыны, мəдениеті, мекен жайы, наным сенімі əртүрлі адамдардың 
мұқтаждықтары да əртүрлі олар өздерінің мұқтаждықтарын əртүрлі 
қанағаттандырады.
Қажеттілік
 
- 
адамның мəдени деңгейі мен жеке бас ерекшелігіне сəйкес 
мұқтаждықты қанағаттандыру тəсілі. Қажеттілікті қанағаттандырудың мынадай 
жолдары бар: өзін
- 
өзі қамтамасыз ету, сұрау, айырбастау. Өндірушілер 
адамдардың мұқтаждықтары мен өздерінің өндіретін өнімдері арасында 

~70~ 
байланыс қалыптастыруға ұмтылады. Мысалы, ауру адам қандай да бір дəрі 
дəрмекке қажеттілікті сезінеді.
Сұраныс 
- 
сатып алушылық қабілетпен бекіген қажеттілік. 
Қажеттіліктерді қанағаттандыруға бағытталған ресурстар шектелген. Адам 
өзінің қаржылық мүмкіншілігінің шегінде қажеттілігін қанағаттандыратындай 
тауарлар мен қызметтер сатып алады. Денсаулық сақтауда қажеттілікті 
қанағаттандыру науқастың төлем қабілеттілігіне ғана байланысты емес, 
медициналық қызметтің қол жетімділігіне, медициналық мекеменің 
жабдықталуына, дəрігерлердің біліктілігіне байланысты.

жүктеу/скачать 2,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: