тщцщ аткдрар кызмеп бэршен ерекше, белек Ьэм бшк.
Сэбит Мукановтыц журткд мэл!м 6ip елещ былай
басталады:
Сез — халыкхыц кымбаттан кымбат кеш,
Журектщ шахтасьшан халык оны.
Мындаган жылдар каэып, кен тасына
Терецнен ерен басып жетп колы.
Жеткен сон колы создан кен тасына,
Кен куйище казына болмасына
Тусшш, коркытуга екеп текп,
Мидын мын граду стык домнасына...
Бул жерде акын тщдщ кдтынас куралы ретшдеп релш
гана емес (оны эдебиетшшщ “кэмегЬказ”, лингвистердщ
ездерьак Tycinnipe алады), сез бен ойдыц б1рлЫн айта
калгандай эдем! бейнелеген. Демек, “мидын мьщ градустьпс,
домнасында” курыштай корытылып шыкдаган сез, яки
суреткердщ ой кдзанында кдйнап шыкдаган сез шын
мешндеп “шьш
1
рмага непзп материал” бола алмайды.
190
вйткеш керкем сез — керисп ойдын, кершкц;
кунды сез
кунарлы ойдан гана туады,
“ойы нэршздщ тип де арсЬ”
(Л.Толстой).
Bip екш ш т нэрсе, осы шындыкуы эдеби шыгармага
сьш айтушылардыц 6api б1рдей ескере бермеШй; ездер1
талдап, эстетикалык бага бермек болган шыгармаларга кейде
шамадан тыс сауатты талаптар кряды, “мынау шыгарманыц
конфликта осал”, “анау шыгарманьщ композициясы олак,”
деген сеылд1 жалпылама туйш-тужырымдар жасайды.
Дурысыцда эдеби шыгармага эдш сын айтар адам алплердщ
бэршен бурын шыгарманьщ тш не, автордьщ сез ернепне
кдрауы шарт. Кейде, тшп, тш дегеннен тулдыры жок, кэра
дурсш б1рдецелер макталып, бэсекеге тусш, байте алып
жатады. Эдебиегл арзан кэсшке айналдырмау амалын
алдымен эдебиет сарапшылары ойлауы шарт. “Жер жырт,
етйс тис, тагы б1рдеце жасап тамак, асыра, — деп еда Лев
Достарыңызбен бөлісу: |
