Педагогика әдіснамасының ғылыми мәртебесі.
Бүгінгі күнде қай
ғылым саласы болсын өзінің зерттеу нысаны мен субъектісін жаңаша ойлау-
мен байланыстырады. Бұл ғылымдардың әдіснамалық негізін білуді және
қазіргі әлемдік ғылыми танымның құралдары мен амалдарын жетілдіруді та-
лап етеді. Қоғамдық ғылымдардың, сонымен қатар педагогика ғылымының
әдіснамалық және әлеуметтік мәнін арттыру, жеке адамның тұлға ретінде
қалыптасуы міндеттерін болжап білу мейлінше айқын қойылуы тиіс.
Педагогика ғылымының әдіснамасы,
біріншіден
, жалпы әдіснама ғы-
лы мынан туындайды;
екіншіден
, қоғамдық ғылыми жүйенің даму үрдісін
оқып-үйренумен және зерттеумен байланысты болады;
үшіншіден
, пе да-
го гикалық құбылыстар туралы теориялық ұстанымдар мен оларды зерттеу
әдістері қарастырылады;
төртіншіден
, жаңадан алынған білімдерді тәрбие,
оқыту білім беру ісіне енгізумен анықталады.
Бұл жағдайда зерттеудің тақырыбын, мазмұнын, идеясын, пәнін, т.б.
ғылыми аппаратын бірлікте, тұтастықта шешу үшін анық әрі дәл әдіс на-
малық негіз қажет. Сонымен, қазіргі кезде көптеген әлемдік мәселелерді
шешуге педагогика ғылымының да айтарлықтай үлесі бар. Солардың ішінде
педагогиканың әдіснамалық мәселесін, педагогиканың ғылым ретіндегі
57
1.3. Педагогика әдіснамасы: мәні, қызметтері, негізгі ұғымдары
пәнін айқындау – басты міндет. Қоғамдық өмірдің барлық саласындағы
саяси, әлеуметтік экономикалық, рухани ағартуда, т.б. жүріп жатқан іргелі
жаңарулар, сайып келгенде, адам мәселесіне келіп тіреледі.
Педагогиканың әдіснамасы өзінің үдерістік онтогенетикалық, қыз-
мет тік, құрылымдық-морфологиялық жүйелілігі негізінде педагогикалық
метабілімнің келесі ірі блоктары арқылы көрініс табады:
– педагогиканың әдіснамасы туралы жалпы түсінік, оны анықтауға
қажет тұғырлар;
педагогика әдіснамасының ұғымдық аппараты;
– педагогика әдіснамасының қызметтері және әдіснамалық білімдер
құрылымы;
әдіснамалық бағдарлар жиынтығы, педагогика әдіснамасының даму
кезеңдері және үрдістері;
– ғылыми-педагогикалық таным әдіснамасы.
Кеңес Одағы тұсында педагогика саласы мамандарының біліктілігін
арттыру бағдарламасында жоғары оқу орындары оқытушылары арнайы
әдіс намалық даярлықтан өтетін. Оның жоспары бойынша, зерттеуші пе-
да гогтар зерттеудің бағытын, мәселесін және тақырыбын анықтай алу ға,
педагогиканың әдіснамасы тұрғысынан зерттеу тақырыбының кө кей кес-
тілігін негіздей алуға, әдіснамалық тұғырлардың мүмкіндіктерін өз зерт-
теуінің пәніне көшіре алуға, пайдалануға, өз зерттеуінің нәтижелерін рә-
сімдеуге және жариялауға, ғылым әдіснамасы туралы пікірсайыстарға
қа тысуға, ғалымдардың ғылыми-зерттеушілік бағдарламаларына, автор-
лық білім беру бағдарламаларына сараптама жүргізе білуге тиянақты үй-
ретілді. Педагогикада диалектикалық-материалистік әдіс барлық педа го-
гикалық құбылыстарды зерттеудің негізіне алынды. Педагогика теориясы
мен педагогикалық тәжірибенің өзара байланысын зерттеу педаго ги ка
әдіс намасының міндетіне жатады. Педагогикалық зерттеулердің тә жі ри-
беде қолданылған жүйесіне: зерттеу мәселесі, оның мақсаты мен не гіз гі
идеясын анықтау; зерттеу міндеттерін белгілеу; нақтылы материал дар жи-
нап, оны талдау; болжамдар ұсыну; педагогикалық зерттеудің әдіс те рін
ай қындау; педагогикалық тәжірибе жасау; тәжірибе нәтижелерін мә се ле-
нің теориясымен салыстыру; алынған нәтижелерді қорытындылау, баға
беру, зерттеу міндеттеріне сай негізгі идея мен мақсаттың орындалуын
көрсету; жүргізілген зерттеу нәтижелерін тәжірибеге енгізу, педагогикалық
ұсыныстар жасау енеді.
Педагогиканың әдіснамасы жаңа педагогикалық білім алу тәсілдері ту-
ралы білімдер жүйесі болып табылады. Кең мағынада ол білімдерге теория,
пәннің жалпы ғылымилық және арнайы зерттеу әдістері, ал тар мағынада
жаңа ғылыми-педагогикалық ақпаратты алу, талдау, түсіндіру әдістерінің
жиынтығы жатады.
|