51
1.3. Педагогика әдіснамасы: мәні,
қызметтері, негізгі ұғымдары
туға құндылық бағдарлар жүйесі, тұлғаның тұтас, біріккен сипаттамасы.
Заманауи анықтамаларға жақынырақ әдіснама мазмұнының анықтамасын
В.И. Загвязинский берді: «Педагогиканың әдіснамасы – бұл педагогикалық
білім туралы, оны меңгеру үдерісі, түсіндіру әдістері және оқыту мен
тәрбиелеу жүйесін түрлендіру немесе жетілдіру үшін практикалық қолдану
шарттары туралы білім».
Педагогиканың әдіснамасы өзіне:
– педагогикалық білім құрылымы мен әрекеттері туралы білімді;
– жалпы
ғылымдық мазмұндағы ағымдағы, негізгі, іргелі педа го ги-
калық теориялар, тұжырымдамалар, болжамдарды;
– педагогикалық зерттеулердің әдістері мен логикасы туралы білімді;
– тәжірибені жетілдіру үшін алған білімді пайдалану әдістері туралы
білімді біріктіреді.
Тұтас мемлекет немесе жеке аймақ деңгейінде бүкіл білім беру тә жі-
рибесінде реформа және педагогика ғылымының парадигмасында өз ге ріс
болуы мүмкін, бірақ педагогика ғылымында
әдіснамалық талдауды жа-
ңартудың әдістері мен ғылыми мазмұнын байытудың қажеттілігі өз гер-
мейді. Қазіргі таңда ғылыми қауымдастықта педагогика әдіснамасының
ғылыми мәртебесін түсіну қалыптасты. Педагогика әдіснамасы:
– педагогикалық дамудың жаңа әдістерін және эмпирикалық жүйе
ре тінде педагогикалық практика объектілерін жобалаудың жаңа әдістері-
мен, ғылыми жүйе ретінде ізденумен байланысты; осы әрекеттің ұйымдас-
ты ры луы, мазмұны, құралдары және нәтижелері қағидаларында теориялық
жүйе ретінде түсініледі;
– ғылыми таным және педагогикалық болмысты қайта құру әдіс-
на масы педагогикалық ғылым және педагогикалық
практиканы дамыту
әдіснамасы ретінде қаралады және біртұтас жүйедегі түрлі әдіснама ретінде
қызмет етеді.
А.М. Новиков әдіснаманы білім беру саласы үшін әрекетті ұйымдасты-
ру туралы білім ретінде қарастырды (ғылыми, тәжірибелік, педагогикалық,
білім беру, оқу, ойындық). Әрекет белгілі бір сипаттамалармен, логикалық
құрылымымен және жүзеге асыру үдерісімен реттеледі. Логикалық құры-
лы мы өзіне келесі құрауыштарды қамтиды: субъект, объект, пән, формалар,
құралдар, әрекет әдістемелері, оның нәтижесі. Осы құрылымға қатысты
сыртқы сипаттарға мыналар жатады: ерекшеліктері, қағидалары,
шартта-
ры, нормалары.
А.М. Новиков әрекетті жүзеге асыру үдерісін белгілі бір уақыт ара лы-
ғындағы кезең, саты бойынша реттілікпен жүзеге асырылып жатқан жоба
шегінде қарастырады (әрекетті ұйымдастырудың сыртқы құрылымы).