ЭЛЕКТР ЖЕТЕК ҚОЗҒАЛЫСЫНЫҢ ТЕҢДЕУІ
Электр жетектің механикалық бөлігі айналмалы және
ілгерілемелі қозғалатын элементтерінің саны көп күрделі
кинематикалық тізбек болып есептеледі. Механикалық буындар
арасындағы саңылауды және олардың серпімділігін елемей,
механикалық байланыстарды анық қатаң деп аламыз. Бұл ретте бір
элементтің қозғалысы жетектің барлық элементтерінің қозғалысы
туралы ақпарат береді. Әдетте, мұндай элемент қозғалтқыштың
білігі болып табылады. Жалпы қозғалтқыш білігіндегі момент мына
теңдеумен анықталады:
(11.1)
мұндағы
M
c
т
—
қозғалтқыш білігіне келтірілген жетектің
статикалық тежеу моменті;
J
қз
және
Ω
қз
—
қозғалтқыш роторының
(зәкірінің) инерция моменті және бұрыштық жылдамдығы;
J
жт
—
қозғалтқыш білігіне келтірілген қозғалтқыш роторын (зәкірін)
қоспағанда, жетектің барлық элементтерінің инерция моменті.
315
(11.3)
Статикалық тежеу моменті қозғалтқышқа қатысты сыртқы
механикалық энергия көздерімен туады (мысалы, жүкті көтеру не
түсіру) және оң мәнге ие.
(11.1) моменттер теңдеуіне кіретін шама:
М
дин
= (
J
қз
+
J
жт
)d
Ω
қз
/dt
(11.2)
қозғалтқыш білігіне келтірілген қозғалтқыш роторын (зәкірін) қоса,
жетектің
динамикалық моменті
деп аталады. Ол жетек қозғалысы
тездеген (тежелген) кезде оң (теріс) мәнде болады.
Жұмыс машинасының орындаушы органының қозғалысы
Ω
ж.м
бұрыштық жылдамдығымен айналған кезде оның
М
с
кедергідегі
статикалық моменті мен инерция моментін қозғалтқыш білігіне
келтіру қуаттар теңгерімі және кинетикалық энергиялар негізінде
жүзеге асырылады (ɳ
-
беріліс ПӘК
-
і):
яғни
Сол сияқты жұмыс машинасы орындаушы органының ʋ
ж.м
сызықтық жылдамдықпен ілгерілемелі қозғалысы кезінде оның
F
к
кедергі күші мен
m
ж.м
салмағын қозғалтқыш білігіне келтіру қуаттар
теңгерімі және кинетикалық энергиялар негізінде жүзеге асырылады:
(11.4)
яғни
Айналмалы дененің инерция моменті оның
k
бөліктерінің
m
к
салмағының айналу осьі бөлшектерінен г
к
қашықтық квадратына
көбейтінділерінің қосындысына тең.
316
(11.6)
P =
М
қз
Достарыңызбен бөлісу: |