Оқулық «Білім беруді дамыту федералдық институты»
жүктеу/скачать 21,72 Mb. Pdf көрінісі
|
Nemtsov-E-lektr-tehnika-zh-ne-e-lektronika.-O-uly-
- Бұл бет үшін навигация:
- ЭЛЕКТРМАГНИТТІК КҮШТЕР
| 3.6.
3.17- сурет Екінші әдіске сәйкес, 2 1 2 2 / ) ( / м м м м R U F R U Ф − = = , теңдеуі бойынша жүктемелік сипаттаманы (3.17- сурет), яғни абсцисс осьінде F нүктесі және ординат осьінде F/R м2 нүктесі арқылы өтетін түзуді тұрғызайық. Жүктемелік сипаттаманың ) ( 1 м U Ф тізбектің ферромагниттік бөлігінің вебер - амперлік сипаттамасымен А қиылысу нүктесі тізбектегі Ф А магниттік ағынын және А м U 1 ферромагниттік бөліктегі және U м2А бос ауа кеңістігіндегі магниттік кернеуді анықтайды. Бос ауа кеңістігіндегі индукцияның мәні В 2 А = Ф А /S 2 . ЭЛЕКТРМАГНИТТІК КҮШТЕР Магнит өрісіне орнатылған тогы бар өткізгішке, бағытын: алақанды магнит өрісіндер бағытына қарсы орналастырып, ток бағытында өткізгіш бойымен төрт саусақты шығару қажет, сонда бас бармақ өткізгішке әсер ететін күштің бағытын көрсететін, сол қол ережесімен (3.18- сурет) анықтайтын күш әсер етеді. Бұл күш ток пен магнит өрісінің өзара әсерлерінің салдары болып табылатындықтан, оны электрмагниттік күш деп атайды . Электрмагниттік күш I токтың , В магнит индукциясының және магнит өрісінде орналасқан өткізгіштің l ұзындығының көбейтіндісіне тең. Ол сонымен қатар, В магниттік индукция векторының бағытына қатысты тогы бар өткізгіштің бағытына да тәуелді. Егер ұзындығы l түзу сызықтық өткізгіш I тогы бағытында, өзі орналасқан біртекті магнит өрісінің магниттік сызықтарымен α бұрыш түзетін болса, онда өткізгішке әсер ететін электрмагниттік күш : 72 α sin BIl F = (3.11) тең болады. Егер өткізгіш өрістің магниттік сызықтарының бағытына перпендикуляр орналасса, яғни . sin α = 1 (3.18- сурет ) болса , бұл көптеген электр машиналары мен аппараттарда орын алатын жағдай, онда BIl F = (3.12) СИ - де электрмагниттік күшті магниттік индукцияның бірлігін — тесла (Тл) анықтау үшін қолдануға болады. 1Тл, 1 м ұзындыққа және 1 А токқа ие түзу сызықтық өткізгішкке 1Н күш әсер ететін, біртекті магнит өрісінің индукциясына тең. Бұл ретте өткізгіштің бағыты магниттік сызықтар бағытымен 2 / π α = бұрышын түзеді . Электрмагниттік күштер айналу моментін түзу үшін барлық электрқозғалтқыштарында қолданылады. Олар генераторларда, бірінші ретті қозғалтқыш өте алатын тежеуіш моментін тудырады. Сонымен қатаре электрмагниттік күштер тогы бар әртүрлі өткізгіштер арасында, мысалы екі өткізгішті желінің 1 - ші және 2 - ші өткізгіштері арасында да туындайды (3.19- сурет ). Толық ток заңы (3.3) бойынша, 1 - ші өткізгіштің осьінен а арақашықтықта, осы өткізгіштің сымы тудыратын магнит өрісінің кернеуліг: πα 2 / I H = магниттік индукциясы — πα µ µ 2 0 0 I H B = = 3.18- сурет 3.19- сурет 73 3.7. 1 - өткізгіш өрісінің магниттік сызықтары 2 - өткізгіштің бағытына перпендикуляр. Демек, 2 - ші өткізгішке πα µ 2 2 0 lI BlI F = = электрмагниттік күші әсер етеді. Осындай, бірақ қарама - қарсы бағыттағы күш 2 - өткізгіштегі токтың магнит өрісінің 1 - өткізгішке әсерінен туындайды. Екі күштің де әсер ету бағыты сол қол ережесімен анықталады (3.18 - суретті қараңыз) . Токтардың қарама - қарсы бағытталуы кезінде өткізгіштер бірін - бірі тебеді, келісілген кезде – тартылады . Электротехникалық құрылғылардың қалыпты жұмыс жағдайында электрмагниттік күштер салыстырмалы түрде аз. Алайда, тізбектегі қысқаша тұйықталу кезінде токтар жүз есе, ал ток квадратына пропорционалды электрмагниттік күштер – он мыңдаған есе артады. Бұл құрылғылардың бұзылуына әкелуі мүмкін. жүктеу/скачать 21,72 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|