72
α
sin
BIl
F
=
(3.11)
тең болады.
Егер өткізгіш өрістің магниттік сызықтарының бағытына
перпендикуляр
орналасса, яғни
. sin
α
= 1 (3.18-
сурет
)
болса
,
бұл
көптеген электр машиналары мен аппараттарда орын алатын жағдай,
онда
BIl
F
=
(3.12)
СИ
-
де
электрмагниттік
күшті магниттік индукцияның бірлігін
—
тесла (Тл) анықтау үшін қолдануға болады. 1Тл, 1 м ұзындыққа және 1
А токқа
ие түзу сызықтық өткізгішкке 1Н күш әсер ететін, біртекті
магнит өрісінің
индукциясына тең. Бұл ретте өткізгіштің бағыты
магниттік сызықтар бағытымен
2
/
π
α =
бұрышын түзеді
.
Электрмагниттік күштер айналу моментін түзу үшін барлық
электрқозғалтқыштарында қолданылады. Олар генераторларда,
бірінші ретті қозғалтқыш өте алатын тежеуіш моментін тудырады.
Сонымен қатаре электрмагниттік
күштер
тогы бар әртүрлі өткізгіштер
арасында, мысалы екі өткізгішті желінің 1
-
ші және 2
-
ші өткізгіштері
арасында да туындайды
(3.19-
сурет
).
Толық
ток заңы (3.3) бойынша, 1
-
ші
өткізгіштің осьінен
а
арақашықтықта, осы өткізгіштің сымы тудыратын магнит өрісінің
кернеуліг:
πα
2
/
I
H
=
магниттік индукциясы
—
πα
µ
µ
2
0
0
I
H
B
=
=
3.18-
сурет
3.19-
сурет
73
3.7.
1
-
өткізгіш өрісінің
магниттік сызықтары
2
-
өткізгіштің бағытына
перпендикуляр. Демек, 2
-
ші өткізгішке
πα
µ
2
2
0
lI
BlI
F
=
=
электрмагниттік күші әсер етеді.
Осындай, бірақ
қарама
-
қарсы бағыттағы күш
2
-
өткізгіштегі
токтың
магнит өрісінің
1
-
өткізгішке әсерінен туындайды. Екі күштің де әсер
ету бағыты сол қол ережесімен анықталады (3.18
-
суретті қараңыз)
.
Токтардың қарама
-
қарсы бағытталуы кезінде өткізгіштер бірін
-
бірі
тебеді, келісілген кезде
–
тартылады
.
Электротехникалық құрылғылардың қалыпты жұмыс жағдайында
электрмагниттік
күштер салыстырмалы түрде аз. Алайда,
тізбектегі
қысқаша тұйықталу кезінде токтар
жүз есе, ал
ток квадратына
пропорционалды электрмагниттік
күштер
–
он мыңдаған есе артады.
Бұл құрылғылардың бұзылуына әкелуі мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: