ӨЛШЕУ
ҚАТЕЛІКТЕРІ МЕН ДӘЛДІК КЛАСТАРЫ
Кез
-
келген физикалық шама мәндерін өлшеу қателіктермен,
яғни оның өлшенген және шынайы мәні арасындағы
айырмашылықпен бірге жүреді Қателіктерді абсолюттік,
салыстырмалы және келтірілген деп бөледі.
Абсолюттік ∆А және салыстырмалы γ
0
өлшеу қателіктері
;
A
A
A
олш
−
=
∆
%
100
)
/
(
0
A
A
∆
=
γ
�
(5.1)
формулаларымен анықталады, мұндағы
А
өлш
және
А
—
өлшенетін
шаманың өлшенген және нақты мәндері.
Көптеген жағдайларда абсолюттік қателік өте аз болады және
%
100
)
/
(
0
А
А
∆
=
γ
деп қабылдай аламыз.
Абсолюттік және салыстырмалы қателіктер оң және теріс
мәндерге ие болуы мүмкін.
Мысалы, егер амперметр А
өлш
= 5 A көрсетсе, ал
токтың
нақты
мәні
А
= 4,9 А болса, онда абсолюттік қателік
∆
А
= 0.1 A,
салыстырмалы қателік
γ
0
= (0,1/5)100% = 2%.
Алайда көрсеткіш құралдардың дәлдігін салыстырмалы қателік
бойынша көрсету онша қолайлы емес, себебі мұндай құралдардың
абсолюттік қателігі барлық меже бойында аз өзгереді. Сондықтан да
өлшенетін шаманың мәні кеміген сайын салыстырмалы қателік
жылдам арта бастайды (
5.1-
сурет
).
Көрсеткіш құралдардың дәлдігін бағалауға
:
133
133
5.1-
сурет
%
100
)
/
(
ном
кел
A
A
∆
=
γ
(5.2)
келтірілген салыстырмалы қателік
қолданылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
