А. Байтурсынов 1-том final indd

211
Патшадай Әмір-Темір дін түзетіп, 
Болсаң да әйдік батыр Арыстандай, 
Болсаң да Жиреншедей тілге шешен, 
Ақырда жатар орның тар лақыт жай.
 (Алтыбас Ақмолда)
3. Шайылған көз жасымен жердің бетін, 
Өткізіп тым өлшеусіз үкіметін. 
Жауыздық, жалғандықпен билесін-ақ
Адал жол, ақ ниетті арам жеңіп, 
Жазықсыз жанды қинап, қанды төгіп, 
Бұзықтық, түзіктікті илесін-ақ 
Қиналып, кім де болсаң талыққандар. 
Түңіліп, үміт үзіп жабықпаңдар, 
Қайтадан жақындық кеп, қастық қашып, 
Жарқырап жақсылыққа атар таң бар.
 (Маса)
е)
 Айырықты оралым.
Өрнекті сөйлемнің баяншы мүшесі 
тақырыпшы мүшесіндегі пікірді екі ұштылай баяндаса, ора-
лым айырықты деп аталады. М ы с а л: 
1. Қазақ өнерсіз халық бола тұра, көпке дейін бөтен жұрттар- 
ға бағынбай келгенін түрлі жоруға болады: не бұрынғы заман-
да қазақ мықты халық болған деп, не көшпелі болғаннан сына-
птай сырғып, ешкімнің қолында тұрмаған деп, не ауданы үлкен 
кең дала, ол замандағы айналасындағы көрші жұрттардың уы-
сына сыймаған деп.
2. Сен неге, тұлпар атым, кісінейсің, 
Жабығып неден көңілің, түсті еңсең ?
Ерігіп ауыздығың қарш-қарш шайнап, 
Бұ қалай, бұрынғыдай сілкінбейсің? 
Әлде мен бабың тауып бақпадым ба, 
Болмаса, жемнен қысып, сақтадым ба? 
Әйтпесе әбзелдерің сәнді емес пе, 
Жібектен тізгініңді тақпадым ба? 
Малдырып сап алтыннан үзеңгіңді, 
Тағаңды шын күмістен қақпадым ба?
(Маса)

212
3. Азамат, анау қазақ қаным десең, 
Жұмақтың суын апар жаным десең, 
Болмаса ібіліс бол да, у алып бар 
Тоқтатам, тұншықтырам зарын десең...
(Мағжан)
ж)

жүктеу/скачать 1,78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: