Министерство науки и высшего образования республики казахстан
«СОВРЕМЕННЫЕ ДОСТИЖЕНИЯ И ТЕНДЕНЦИИ ХИМИИ И ХИМИЧЕСКОЙ ТЕХНОЛОГИИ В XXI ВЕКЕ»
жүктеу/скачать 7,98 Mb. Pdf көрінісі
|
XXI ҒАСЫРДАҒЫ ХИМИЯ ЖӘНЕ ХИМИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ ЗАМАНАУИ ЖЕТІСТІКТЕРІ МЕН ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ-ХИМИЯ-2023-06-05 14 54 57pm
- Бұл бет үшін навигация:
- КӘДІМГІ ҚАРАҒАЙ PINUS SYLVESTRIS L. ШИКІЗАТЫНАН КАРБОКСИМЕТИЛДЕНГЕН ЦЕЛЛЮЛОЗАНЫ АЛУ БЕРІКБОЛ Н. Н. докторант, Шәкәрім университеті, Семей қ.
| «СОВРЕМЕННЫЕ ДОСТИЖЕНИЯ И ТЕНДЕНЦИИ ХИМИИ И ХИМИЧЕСКОЙ ТЕХНОЛОГИИ В XXI ВЕКЕ»
«XXI ҒАСЫРДАҒЫ ХИМИЯ ЖӘ НЕ ХИМИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫҢ ЗАМАНАУИ ЖЕТІСТІКТЕРІ МЕН ТЕНДЕНЦИЯЛА РЫ» with siliceous rim // Journal of Catalysis. – 2006. – Vol. 239. –Issue 2. – P. 451–459. 10 Liu Y., Qu W., Chang W., Pan S., Tian Z., Meng X., Rigutto M., Made A., Zhao L., Zheng X., Xiao F. Catalytically active and hierarchically porous SAPO-11 zeolite synthesized in the presence of polyhexamethylene biguanidine // Journal of Colloid and Interface Science. – Vol. 418. – 2014. – P. 193-199. 11 Gong S., Chen N., Nakayama S., Qian E.W.Isomerization of n-alkanes derived from jatropha oil over bifunctional catalysts // Journal of Molecular Catalysis A: Chemical. – 2013. – Vol. 370. – P. 14-21. 12 Tian S., Chen J. Hydroisomerization of n-dodecane on a new kind of bifunctional catalyst: Nickel phosphide supported on SAPO-11 molecular sieve // Fuel Processing Technology. – 2014. – Vol. 122. – P. 120-128. 13 Mota F.M., Bouchy C., Guillon E., Fecant A., Bats N., Martens J.A. IZM-2: A promising new zeolite for the selective hydroisomerization of longchain n-alkanes // Journal of Catalysis. – 2013. – Vol. 301. – P. 20-29. КӘДІМГІ ҚАРАҒАЙ PINUS SYLVESTRIS L. ШИКІЗАТЫНАН КАРБОКСИМЕТИЛДЕНГЕН ЦЕЛЛЮЛОЗАНЫ АЛУ БЕРІКБОЛ Н. Н. докторант, Шәкәрім университеті, Семей қ. КАСЫМОВА Ж. С. б.ғ.к., доцент, Шәкәрім университеті, Семей қ. БЕКБОЛАТ А. студент, Шәкәрім университеті, Семей қ. XXI ғасырда ағаш целлюлозасының химиялық модификациясы нәтижесінде жоғары молекулалық қосылыстар биополимерлер алу және өнеркәсіпте қолданылуы басқа полимерлерден кем түспейді. Өсімдік шикізатының қалдықтарынан алынатын карбоксиметилденген туындыларға целлюлозаның жай эфирі натрий-карбоксилметилцеллюлоза (Na-КМЦ) жатады. Na-КМЦ тамақ өнеркәсібінде, құрылыс, медицина, ауыл шаруашылығы салаларында кең қолданылады [1, 783 б.]. Заманауи химиялық өндірісте целлюлозаны карбоксиметилдеу және Na-КМЦ алудың кең зерттелген әдістерінің қатарына суспензиялы мен қатты фазалы тәсілдер жатады [2, 44 б.]. Ғалымдардың зерттеулері бойынша суда жақсы еритін, тұтқырлығы тұрақты, берік қабықша түзетін, тұрақтандырушы және байланыстырушы қабілетімен сипатталатын целлюлоза туындыларын алу физика-химиялық параметрлерін оңтайландыру қажет. Сонымен қатар, дайын өнімнің құнын төмендету үшін сапалы және арзан целлюлозасы бар шикізаттың тапшылығы өзекті мәселе болып табылады [3, 91 б.]. Шикізатты химиялық өңдеу үшін ағаштекті, шөптекті өсімдіктерден қарағанда, олардың қалдықтарын қолдану экологиялық және экономикалық тиімді болады [4, 118 б.]. Бастапқы өсімдік шикізатының қалдықтары ретінде кәдімгі қарағайдың (Pinus sylvestris L.) ағаш үгінділерін пайдаланады [5, 43 б.]. Шикізаттан біртекті целлюлоза туындыларын алу және синтез барысында оларды модификациялау, О-алкилдеуші реагентті 80...90 % дейін тиімді пайдалану суспензиялық әдіспен қамтамасыз етіледі [6, 40 б.]. Суспензиялық алу тәсілінде карбоксиметилдеу процесінің параметрлерін (температура, уақыт, экстрагент концентрациясы) өзгерту нәтижесінде алынатын Na-КМЦ полимері беріктік, серпімділік, тұтқырлық, төзімділік, суда ерігіштік қасиеттерге ие болады және қолданылу аясы кеңейеді. Сондықтан ағашты карбоксиметилдеудің оңтайлы тәсілдерін табу өзекті мәселе болып табылады [7, 38 б.]. Зерттеу жұмысының мақсаты: Кәдімгі қарағай ағашының үгінділерін суспензиялық әдіспен карбоксиметилдеу арқылы Na- КМЦ синтезіне температура әсерін зерттеу. Зерттеу нысандары мен әдістері. Целлюлозаны карбоксиметилдеу реакциясы қарапайым және Вильямсон реакциясына негізделіп, сілтілік целлюлозаны монохлорсірке қышқылымен немесе оның натрий тұзымен О-алкилдеу екі сатыда жүреді (1-сурет) [5, 16 б.]. Сурет 1 – Целлюлозаны карбоксиметилдеу химиялық реакциясының теңдеуі [5, 13 б.] |