Т. Б. Тауекелова*, Г. О. Абдикерова
жүктеу/скачать 0,63 Mb. Pdf көрінісі
|
Тауекелова Т, Абдикерова Г. 2022
| Кіріспе
Тәуелсіз Қазақстанда әлеуметтік жауап- кершілікті дамытудың алғышарттары 1990 жылдардың ортасында өздерінің әлеуметтік жауапкершілігін көрсеткен шетелдік ком- паниялардың нарыққа шығуымен пайда болды (Yerniyazova, 2019). Компаниялардың нарыққа шығуы бизнестің әлеуметтік жауапкершілігін оның қызметінің негізгі қағидаттарының бірі ретінде қарастыра бастады. Бизнесті дұрыс жүргізуде оның биз- нес стратегиясының дұрыс қалыптасуы аса маңызды. «Стратегия» сөзі әскери – іс ғылымынан алынған. Стратегия (грек тіл. Strategos – әскер жүргіземін деген мағына береді) тактикамен са- лыстырып қарағанда іс-әрекеттің жалпы жос- пары (Осипов, 2000). Сан-Диего халықаралық университетінің профессоры, жетекші корпора- цияларда практикалық тәжірибесі бар, стра- тегиялық жоспарлау мәселелері бойынша таны- мал ғалым Игорь Ансофф өзінің «Стратегиялық менеджмент» кітабында стратегия – бұл, ұйым өз қызметінде басшылыққа алатын шешім қабылдау ережелерінің жиынтығы, – деп жазды (Ан- софф, 1989). Біздің ойымызша, И. Ансоффтың стратегиялық жоспарлау моделі стратегиялық шешімдер қабылдаудың дәйекті үрдісінде қа- лыптасты. Өз заманының талабы ретінде И. Ан- соффтың моделі стратегиялық жоспарлаудан гөрі корпоративті кеңейту және әртараптандыру үрдістерін қолдады, – деп айтуға болады. Корпоративті әлеуметтік жауапкершілік стратегиясы мақсатты белгілеу мен мүдделі тараптардың негізгі топтарымен (стейкхол- дер) өзара қарым-қатынасты дамыту негізінде қалыптасады. Осыған орай стейхолдерлерді негізгі төрт топқа бөліп қарастыруға бола- ды: тұтынушылар, ұйым персоналы, ұйым қызметінің аумағында қатысатын жергілікті қоғамдастықтар, компания инвесторлары (Гриб- цова, 2013). Мақсат пен мүдде айқын болғанда, бизнестің стратегиясы да, оның шешім қабылдау ережелері де айқын болары сөзсіз. Р.А. Фатхутдиновтың пікірінше, стратегия – бұл бағдарлама, жоспар, субъектінің негізгі бағыты, стратегиялық мақсаттарға қол жеткізу жөніндегі қызмет. Сондай-ақ ол стратегияның не үшін қажет екендігін былайша түсіндіреді. - Өзіне басқару объектісін дамытудың тех- никалық, технологиялық, экологиялық, эконо- микалық, басқарушылық және басқа да аспек- тілерін синтездеу; Т.Б. Тауекелова, Г.О. Абдикерова 95 - Басқарылатын ұйымның әртүрлі жақтарын біріктіру, мысалы, миссия, әлеует, құрылым, корпоративтік мәдениет, менеджмент жүйесі және т.б; - Жедел міндеттерге қол жеткізу емес, стратегиялық, қоғамдық, корпоративтік және жеке мүдделерді қамтамасыз ететін мақсаттар; - Икемді болу, кеңістікте және уақытта ту- ындайтын стратегиялық жағдайлардың көп екендігін ескеру; - Басқару субъектілері мен объектілерінің, сыртқы ортаның стратегиялық және тактикалық бәсекелестік артықшылықтарын, бүкіл ұжымның білімін, іскерлігін, тәжірибесін шоғырландыру; - Орташа тәуекелді болуы, бәсекелестердің стратегиялық артықшылықтарын төмендетпеуі және өзінің артықшылықтарын асыра бағаламауы (Фатхутдинов, 2005). Корпоративті әлеуметтік жауапкершілік стратегиясы – бұл корпоративтік ұйым өзінің қызметін (миссиясы, пайымдауы, мақсаттары) мүдделі тараптар үшін құндылықты түрде дамытуға қалай әрекет ететіндігі және осылайша өзінің мақсаттарына қалай жететіндігі туралы жоспарланған іс-қимыл бағдарламасы (Emezi, 2014). Қазақстандық бизнесте әлеуметтік жауапкершілік пен сенімді дамытудың страте- гиялық бағыттарын қалыптастыруды зерттеу өзекті ғылыми міндеттердің бірі болып та- былады. жүктеу/скачать 0,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|