ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ ................................................... 13

2.6 Зерттеу жұмысының материалын жинау
Енді зерттеудің 
материалын жинау 
жұмысына 
келейік. 
Материал 
ретінде зерттеу мәселесімен 
байланысты деректер, идеялар, мысалдар, бақылау 
нәтижелері және т.б. түсініледі. Зерттеу тақырыбына 
қатысты белгілі қор жинақгалмаса, жазбаша жұмысыңыз 
ғылыми жақтан шынайы, дәл емес, құр сөзге құрылған, 
қызықсыз еңбек болып шығады. Ақпарат жинауға 
жіберілген уақытыңызды босқа кеткен уақыт деп есептемеңіз. Алдын ала 
жасалған жоспарыңызға сәйкес жиналған материалыңыз неғұрлым көп 
болса, жұмысыңыз соғұрлым ғылыми тұрғыдан дәйекті, дәлелді еңбек 
болады.
Ақпарат жинауды кітапханадан, өзге де электронды қорлардан 
бастаған дұрыс. Сіз жаңадан Америка ашып жатқан жоқсыз, сіздің зерттеу 
мәселеңіз бұрын-соңды, сізге дейін де жанама, ішінара түрде болса 
да, басқа авторлардың еңбектерінде сөз болмауы мүмкін емес. Олай 
болса, сізге дейін осы мәселе турасында зерттеулер жүргізген, сіздің 
зерттеу мәселеңізге ұқсас тақырып бойынша еңбек жазған адамдардың 
жұмыстарымен танысуыңыз міндетті. 
Ең алдымен, 
кітапхананың 
каталогімен (карточкалық немесе компьютерлік) танысыңыз. Каталогте 
көрсетілген әдебиеттерді жинап алып, қайсысын толық оқып шығасыз, 
қайсысын тек қарап шығатыныңызды анықтаңыз. Бұл үшін кітаптың 
аңдатпасын, 
мазмұнын, 
түрлі 
тараулардан 
бірнеше 
абзацтар, 
пайдаланылған әдебиеттерін қарап шығыңыз. Бұдан соң барлық 
дереккөзді:
а) 
сізге 
қажет,
яғни тақырыбыңызға жақын; белгілі мамандар 
мойындаған; сізге керекті тараулары бар; анық, түсінікті тілмен 
жазылғанын;
ә) қажет емес
деп екі топқа бөліңіз. Әр дереккөзді 10-15 минут шолып 
шығыңыз: әр тараудың бірінші және соңғы абзацын, мақала болса, 
кіріспесі мен қорытындысын, әр параграфтың негізгі мағыналық бөлігін 
(сөйлемін) оқыңыз. Қайтадан толық, мұқият оқып шығып, қажет жерлерді 
стикермен, жапсырма қағазбен белгілеп қойыңыз. Интернет қорындағы 
материалмен де осы ретпен жұмыс жасаңыз. Керекті ақпараттың 
сайтын, сайт қашан соңғы рет жаңартылғанын толық жазып алыңыз, ол 
пайдаланылған әдебиет тізімін ресімдеген кезде қажет болады.
Қажетті дереккөзді жинап алған соң, сол материалдар бойынша 
жазбалар, карточкалар жасап алған жөн. Бұл арқылы сіз:
- зерттеу пәні туралы базалық деректер, фактілер табасыз;
- басқа авторлардың көзқарастары және аргументтерімен 
танысасыз;
37

“
- өзіңіздің көзқарасыңызды немесе идеяңызды қолдайтын немесе 
оған қарсы дәйектемелер табасыз;
- осы арқылы өзіңізде жаңа идеялар туындағанын байқайсыз;
- сіздің жумысыңыз үшін пайдалы болуы мүмкін сұрақтарды, 
мәселелерді жинайсыз.
Осы жерде басты ескерте кететін жағдай мынау: жазбалар жасау 
кезінде міндетті түрде дереккөз туралы ақпаратты жазып алу қажет, 
себебі кейін оны дәйексөз ретінде қолданасыз немесе сілтеме жасайсыз, 
не басқаша түрде пайдаланасыз. Ол, әдетте, мынадай түрде жасалады: 
«Тәмсіл сөздерге белгілі бір аңыз, ертегі, тарихи оқиғаға байланысты
шығарылған астарлы мағынасы бар тілдік бірліктерді жатқызамыз».
Б.Б. Динаева. Қазақ мақал-мәтелдерінің прагма-когнитивтік аспектісі.
Монография. - Астана, 2013. 31-6. Барлығы 218 бет».
Егер мұны 
жасамасаңыз, плагиатпен айналысқан боласыз.

жүктеу/скачать 5,44 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: