II бөлім. Дидактика 211
бастауымен белсенді өзіндік жүмыс істетуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар
сараланған білімдер әрбір оқушыға өзін өзі өзіндік жүмысга толығымен
көрсетуге мүмкіндік береді.
Мектептік білім беру жүйесіндегі семинар сабақтары озіндік үйымдас-
тырылуымен ерекшеленеді. Ол әдеіте былай өткізіледі: ең басында мүғалім
кодоскоп арқылы тақырыптарды экранда көрсетеді, немесе үлестірмелі мате-
риалға тапсырманы жазып, оқушылар алдына кояды. Оқушылар тапсырмалармен
танысып, өздеріне үнағандарын таңдайды; содан кейін кішкене топтарға
болініп, дәгітердегі дәріспен неме-се кітаппен, басқа әдебиетпен жүмыс істей
бастайды. Бір бірімен ақылдасып, өздеріне керекті тақырыптар жайында әңгі-
мелеседі. Анда санда оқытушымен ақылдасады. Бүл окушыларга мүғаліммен
бірге терең талдау жасап, есеп шығару тәсілдерін табуға мүмкіндік береді.
Сабақ соңында 12-15 минут әрбір оқушы бөлек-бөлек өзіне берілген
тапсырманы жазбаша орындайды.
Алғашында дәрісте немесе дәрістерде таныскан материалға арналған
семинар сабақ осылайша өтеді.
Сонда семинар сабақта басты білім козі не? Бір сөзбен айтқанда - КІТАП!
Оқулықтар мен оқу әдебиеітері, ғылыми, анықтамалық одебиеттер, сонымен
қатар дәрістердің конспектілері білім коздері болып табылады. Оқушылардың
олармен үнемі жүмыс істеулері оларды керекті мәлеметгі оз бетгерімен табуға,
оз ойларын жазбаша түрде білдіруге үйретеді. Ьүл жағдайдағы оқытушының
мақсаты кітапта жауабы анық түрде берілмеген тапсырманы күру. Бірақ
сонымен қатар мүғалімнің оқушыларды қамтамасыз ететін кітаптарында және
қосымша одебиеттерде осы тапсырманы шешудіц толық жолы болу керек.
Бірақ тапсырманы осылай орындау үшін кітаптарды оқып қана қоймай, оны
толығымен зерттеп шығу, ақпаратты қорыгу, күбылысгар мен үрдістердің.
бақылайтын нәрсенің мәнді белгілерін салыстырып және бөліп көрсете алуы
керек.
Ойлана білетін оқытушының сабағында кітап жаңа материалды танып
білгенде ғана немесе қайталағанда ғана пайдаланылып қана қоймай, сонымен
қатар анықтағыш ретінде де қолданылу керек. Ал оқушылар ол кітапгіен
жүмыс істеуді жетік білу керек.
Әрине, бүдан басқа семинар сабақтар да кездесуі мүмкін: өз бетімен талқы-
ланған тақырыпты талдауды қорытындылау; конференция сабақгары, пікір-
сайыс семинары, тарих немесе әдебиеттен диспут сабақтар. Бүл жердегі оқыту-
шының мақсаты окушылардың бүл орекетке психикалық және практикалық
дайындықтарын қамтамасыз ету. Мүндай семинарларда тақырыптық және
мәселелелік талқылау өтеді. Қатысушылар өз ойларын білдірсді, бір-біріне
сүрақ қояды және т.б. Қорыгынды сезінде оқытушы сыныптың жүмысын
қорытындылап, жеке оқушыларды бағалайды. Оқушылардың мүндай сабақ-
тарда, мүғалімнің басқауымен дайындалған реферат пен баяндамаларды
мазмүндауы ерекше бағаланады. Осы мәліметтердің, реферат пен баяндама-
лардың бір болігі дәрісте отетін тақырыпиен таныстыратын сыныптың алдағы
уақытта қарастыратын жаңа мэселесіне арналады.
Үйымдастырыл>ъі жағынан бүл семинар сабақтар мүғалімнің алда
істелінетін жүмыс жөніндегі қысқа кіріспесінен басталады. Талқылау мәселе-
лері ортаға салынып, жоспарға сәйкес алдын ала дайындалған тапсырмалар
таратылады. Оқушыларға жүмыс істеу алдында қажет болатын әдебиеттер