П. И. Пидкасистый а у д а р ғ а н д а р
III бөлілі. Тәрбие теориясы
жүктеу/скачать 13,11 Mb. Pdf көрінісі
|
дидактика кытап 2
| III бөлілі. Тәрбие теориясы
Балаларды жынысына қарай бөлу “Номинация” жэне инициирование” арқылы жүреді: (атын айту, үлгілеу) аттарын айту, саралап қараудан шығады, (“Ханымдар мен мырзалар” !), (”қыздар мен жігіттер” !), топтағы екі түрлі жыныс иелері бар екенін білдіреді. (“ Біздің топта мықты ерлер бар”... - “Осы жерде нәзік ханымдар қатысып отыр”... Үлгілеу өзін мысалға келтіре отырып іске асады (“Менің үстелім жоқ, жігіттер әйел адамның түрғанын көрмеді”) “Бізде ерлер бар ғой”... Шешендік өнерде “логикалық негіз” және “бірлескен ой қүрамы қолданылады. Кез келген сөйлесудің логикалық негізі - “тезис-аргумент-иллюстрация” формуласымен жүреді. Өзінің сөзін осылайша қүрып педагог екі нәтижеге жетеді: айтылғаны түсінікгі болады және оқушылары логикалық дагдыларды меңгереді. Мысалы: ”Тәртіп адамға егер ол тогіта бостандық алса ғана қажет - бізді тыңдап, сөзімізді бөлмесе, қалай сезінетінімізді есімізге алайық”. Бірлескен ой жүмысы сүрақ қою арқылы іске асады. “Біз бүгін сіздер- мен...” немесе кездесу аякталған соң: “Біз өте жақсы жүмыс атқардық...” “Педагогикалык қақтыгыс” боліміне тоқталсақ, онда “келісім”, “үшінші сот” деген операциялар жүреді. Келісім - субъектілер үшін өзара жол беру, сүрақтың екеуінің де пайдасына шешілуі. “ Мен” тек мына жағдайда, егер сен..., келісемін”. Педагог балаларга былай сөйлейді: “ Я, мен би кешінің жалғасуына егер қыздарды кешке үлдар үйіне дейін шыгарып салатын болса, қарсы емеспін”. Үшінші адамға балалар үшін жэне педагог үшін беделді болғандықтан жүгінеді. Онда: “Біз Иван Ивановичтен сүрайық, себебі біз оган бәріміз сенеміз” - дейді қақтығысқа қатысушының бірі. Педагогтың технологиялық дағдыларына шолу жасай келе, біз олардың субъектілік оқиғаларды ойластыруына бағытталғанын анық көреміз. Кәсіптік дағдылардың пактикалық іске асуы - бір педагогикалык, қимылда бірнеше операцияның түйісуі. Мектеп өмірінен мысал келтірейік. Педагог суретшінің салған суретін көрсетіп, “балалардан “Мен не көріп түрмын” деген ойын білдіруді сүрайды. Балалар шамалы уақыт тоқтап түрады, ал педагог сонда былай дейді: “ Мен адамның өз пікірін айтарда асықпағанын үнатамын. Сіздер әрдайым ойлай алатындарыцызды көрсетіп жүрсіздер. Кез келген айтқан ой қызықты - бүл жерде бүрыс пікір жоқ. Мырзалар мен ханымдар, рухани байлығымызды бөлісейік”. Мүндай эсер ету мәдениетті, бағалы жэне балаларга осылай эсер ету тиімді. Шын мәнінде бүл көріністе кейін балалардың белсенді жүмысы мен ара-ласуына эсер ететін әрекеттер бар. Тағы айтайық: ешкім дағдылар жүйесін ойлап тапқан жоқ, оны гэрбие практикасы ізгілендіру тәрбиесін сезіне отырып тудырды. Педагогикалык практика тарихында көрнекті педагогтар өздерінің гүлғаға эсер етуге қажет кәсіби дағдыларын дамытқан. Алғашқы технолог деп Сократты, ерте грек философын атауға болады. Педагогикалык технологияны меңгеру үшін топтың кәсіби жатгығуы керек. Сондықтан педагогикалык технологиямен қаруланған педагог өз отба- сындағы қарым-қатынасты жақсартады, достарымен, гуыстарымен, әріптес- терімен, әкімшілікпен дүрыс араласады. ГІедагогтың кәсіби өсуі, өзін-өзі сезінуі күшейеді. |