оны не үшін білу керек пікір тудыратындар ішінде “одіснама” үғымы
бар. Көмескілік әдіснаманың анықтамасынан
басталады. Бүл білім берудің нақтылы қажеттілігінен жоне оның даму
тенденцияларынан емес, бір мағынада түсінілмейтін жалпы философиялық
негіздерден туындайды. “Әдіснама” адам санасындағы бір абстрактылы,
идеологиялық және әкімшілік қүжаттардан, философиялық мәтіндерден
алынған өмірден алыс сілтемелерге өкелетін, педагогикамен жалпы, педагоги-
калық теория және практикамен жеке алғанда әлсіз байланыстағы сөз.
Бүл - бастауы педагогика аумағынан тысқары жатқан түсініспеушілік.
Қаралу деңгейіне қарай әдіснаманы әртүрлі түсінеді. Кең мағынада оны
теориялық және практикалық әрекетті қүрудың үстанымдары мен тәсілдері
жүйесі, сондай-ақ, бүл жүйе туралы ілім. Басқаша, тағы да кең мағынадағы
анықтамасы бойынша - бүл ғылыми таным мен әлемді қайта күру әдісі туралы
ілім.
Қазіргі әдебиетте гылыми-зерттеу әрекетін қурудың устаньшдары, турлері және тәсілдері туралы һім ретіндегі гылыми танымның әдіснамасы туралы соз болып отыр. Әдіснама туралы пайымдаулардың анық болмауы
педагогика ғылымының ерекшеліктерін ескермей, біресе бірін, тағы бірде басқа
анықтамаларын педагогикалық болмысқа көшіруден туындап отыр.
Философиялық, әкімшілік жоне әсіресе одіснамалық түрлі үғымдардың
араласуы бүдан бүрынғы он жылдықтарда кеңестік зерттеуші педагогтарға
жоғарыдағы биліктегілердің нүсқауларын “ғылымиландырумен” айналасуға
тура келуінен болды, себебі тек кейбіреулер ғана мүндай нүсқауларға
қайсыбір дәрежеде қарсы түра алды. Сондықтан да педагогтардың біздің
ғылымның әдіснамалық және теориялық мәселелеріне ерекше қызығушылығы
болмады, осыдан, әдеттегідей, педагогикалық зерттеулердің сапасы томен
болып қала берді.
Бірақ осының бәріне қарамастан соңғы онжылдықта әдіснама мәнді дамуға
ие болды. Ең алдымен, оның зерттеушіге көмектесу, зерттеу жүмысы
саласындағы арнайы іскерліктерін қалыптастыру бағыттылығы күшейді.
Сонымен, әдіснама нормативтік бағыт алуда, оның маңызды міндеті зерттеу
жүмысын әдіснамалық қамтамасыз ету. Практика жүзінде бүның қалай екенін
карайық.
Ғылымның осы саласындағы өзгерістердің сипатын түсіну үшін ғылыми
таным әдіснамасы дамуының жалпы барысын қарастыру қажет. Өткен
ғасырдың өзінде зерттеуші алған нәтижесін өзі негіздеуі керек еді. Одан бүл
нәтиженің білімнің осы саласында кабылданған ережеге сай екенін және оның
ғылымның кеңірек жүйесіне қалай енетіні көрсетілуі талап етілді. Қазіргі
уакытта бүл зерттеу іске асырылмай түрғанда негізделуі қажет. Зерттеуші
негізгі сүйенетін қағидаларды, зерттеу логикасын, болашақтағы нәтижені
және бүл нәтижені алу тәсілін белгілеу керек.