29
Ғылымның әлеуметтік мәртебесi көбіне оның теориясының
қандай деңгейде зерттелгендігіне байланысты болады. Зерттеу
жұмысын жүргізу ғылымды одан әрі қарай дамыту үшін қажет. Сол
секілді әлеуметтік педагогика ғылымының дамуы үшін де оны зерт-
теу қажет.
Ғылыми зерттеу
–
ғылымның танымдық әрекетінің бір түрі,
ғылыми білімдерді қорыту процесі.
Кез келген ғылыми зерттеу
белгілі бір нақты қасиеттерімен сипатталады. Олар: объективтік,
қарама-қайшылықтарды айқындау, болжамдардың дәлелденуі,
фактiлердiң нақтылығы және т.б.
«Әдіс» ұғымын грек тілінен аударғанда «жол», «тәсіл»
деген
мағынаны білдіреді. Жалпы алғанда әдіс түсінігін мақсатқа жетудің
жолы деп түсіндіруге болады. Әдіс проблемасы
–
әлеуметтік педа-
гогикада ең өзекті мәселелердің бірі, өйткені тұлғамен тәрбиелік
жұмыс жүргізудің құралы көп жағдайда әлеуметтік-педагогикалық
ықпал етудің тиімділігіне байланысты.
Әлеуметтік педагогикадағы әдістерді үлкен үш топқа біріктіріп,
классификациялауға болады деп көрсетеді ғалым Ф. А. Мустае-
ва өзінің «Әлеуметтік педагогика» деп аталатын кітабында. Олар
мынадай:
1.
Зерттеу әдістері;
2. Тәрбие әдістері;
3. Әлеуметтік-педагогикалық тұрғыда көмек беру әдістері.
Ғылыми зерттеу әдістері – бұл ғылыми теориялардың
байланыстылық, қатынас, тәуелділік заңдылықтарын орнату мен
орналастыру мақсатында ғылыми ақпараттарды алудың тәсілдері.
Зерттеу әдістерін қолдану әлеуметтік педагогиканы ғылым ретінде
дамыту мен жетілдіру үшін маңызды.
Ғылыми зерттеу жұмысының екі түрі бар. Олар:
эмпирикалық
және теориялық.
Эмпиризм
– бұл философиялық ілім, ол ғылымның бір ғана
көзінен алынған білім. Эмпирикалық таным практикалық тәжірибені,
шындық болмысты зерттеуге негізделеді.
Біз жоғарыда атап өткендей,
теориялық зерттеумен арнайы
дайындықтан өткен адамдар, яғни профессорлар, доценттер, ғылыми
қызметкерлер, сондай-ақ жоғары оқу орнының қызметкерлері
шұғылданады.
Теориялық зерттеуде жоғарыдағы әдістермен қоса абстрактілеу,
идеяландыру, модельдеу және т.б. әдістер қолданылады. Соны
30
мен бiрге логикалық, анализ-синтез,
индукция-дедукция әдістері
де қолданылады. Эмпирикалық зерттеуде бақылау, баяндау, экс-
перимент сияқты зерттеу әдістері қолданылады. Эмпирикалық
зерттеу мен теориялық зерттеулер алынған нәтижесі бойынша да
ерекшеленеді. Эмпирикалық зерттеуден
алынған нәтиже ұсыныс,
тұжырым ретінде көрсетілсе, ал теориялық зерттеуде ол ғылыми
концепция, заң және заңдылық, жаңалық ретінде тіркеледі.
Эмпирикалық және теориялық танымды салыстырмалы түрде
төмендегі кесте арқылы көрсетуге болады.
Достарыңызбен бөлісу: