Бихевиоризм
Непзшен, б ш м алуга канша уакыт кажет болса, окушы сонша уакыт жумсай ала-
ды (бш м алу децгеш = 1.0), алайда кей жагдайда олар кажетп уакыттан не кеп уакыт
жумсайды (бш м алу денгей < 1.0), не аз уакыт жумсайды (бш м алу денгей > 1.0).
Кэрролдын улгш б ш м алуга кажетп академиялык уакыт пен б ш м алуга жум-
салган уакыттьщ жэне б ш м алуга кажет уакыттьщ мацыздылыгына ерекше мэн бе-
редг Yлгi психологиялык принциптерд1 колданганымен, ол тек б ш м беру мен моти-
вациялык фактор сиякты жалпы децгейлерд1 гана камтиды. Аталган тэсш танымнын
орнын терен зерттемейдг Уакыттын езгеруш жуйел1 турде аныктай отырып, бшмд1
жетшд1ру жолдарын зерттейтш галымдар одан да накты тэсшдерд1 усынды (келес
бел1мде айтылады).
Б ш м беру саласынын кептеген кызметкерлер1 б ш м беруге белшген уакыт бос-
ка кетш жатыр деп дабыл кагуда (Zepeda & Mayers, 2006). Окушынын ж е т ю т т н
арттыруда уакыт ете манызды. Мысалы, 2001 жылгы
Б1рде-б1р бала артта цалмауы
керек
занына сэйкес, федералдык ушметтщ бастауыш жэне орта мектептердеп рел1
артты (Shaul & Ganson, 2005). Бул зан б ш м беруге канша уакыт жумсалуы кажет-
т т н накты белгшеп бермесе де, окушынын ж е п с т т н е деген талап, мектептердщ
есеп берудеп жауапкерш ш п ж е й н д е п стандарттар, сондай-ак уакытты дурыс кол-
дану жайлы сыншылардын ундеу1 - барлыгы мектептердщ уакытты пайдалану мэ-
селесш кайта карастырып, осылайша окушылардын б ш м ш арттыруга кещл белуге
жол ашты.
Солардын б1р1 - кептеген орта мектептердщ дэстурл1 алты сагаттык кестеден
блокт^к кестеге
ауысуы. Аталган кестенщ тур1 кеп болганымен, мектептердщ кепшь
лЫ A/B блогш тандап алды. Ол бойынша пэн саны кыскартылады, ал эр пэнге кететш
сагат саны узартылады. Баскаша айтканда, блоктй кесте мугал1мдер мен окушылар
дын контентп терещрек зерттеуше мумкш дй бередт Ал бул дэстурл1 кестеге (мыса
лы, 50 минут) сай окыту кезшде мумкш емес едг
Блоктй сабак кестесшщ салыстырмалы турде жана екей н ескерсек, онын тй м -
д ш гш багалайтын зерттеулер жоктын касы. Сепеда мен Майерс (2006) ез зерттеу-
лер1 барысында блоктй сабак кестес мектептщ жалпы ахуалы мен окушылардын
улгер1мшщ орташа керсетшшш жаксартатынын аныктаган, алайда баска зерттеу
лер балалардын мектепке келу1 б1ркелй е м е с т т н жэне стандартты тестшеу кезшде
олардын нэтиж ес б1рдей болмайтынын керсетш отыр. Блоктй сабак кестес жаппай
колданыла бастауына байланысты, жогарыда айтылып еткен жагдайларды аныктау
максатында кеб1рек зерттеу журпзу кажет.
Окыту уакытын кебейтудщ тагы б1р жолы репнде мектептен тыс орын алатын,
мысалы, сабак бгткеннен к ей н п немесе жазгы мектептерд1 атауга болады. Зерттеулер
нэтижеа блокпк сабак кестесше караганда, мектептен тыс багдарламалардын тй м -
д ш п жогары екейн керсетш отыр. Лауэр жэне т.б. (2006) галымдар ез зерттеулер1
кез1нде мундай багдарламалардын окушылардын окуына, математикалык керсеткш ь
не он эсер е те п й н байкаган. Демек, бул багдарламалардын (мысалы, репетитормен
жумыс ютеу) артыкшылыгы басым. Махони, Лорд жэне Каррил (2005) мектептен ке
й н п багдарламалардын балалардын академиялык керсеткш1 мен мотивациясына да
он эсер е те п й н аныктаган. Мундай багдарламаларга узбей катысатын балалардын
нэтижелер1 де жогары болган. Кэрролдын улгш мен келйе отырып, б1з академиялык
б ш м алуга кещл белш, оган колдау керсеткен жагдайда мектептен тыс б ш м беру
багдарламалары аса пайдалы деген корытындыга келем1з.
Достарыңызбен бөлісу: