Акпаратты ен
д
еу теориясы: кодтау жене сацтау
5.5-сызба
Оперативт жад Yлгiсi
Д е р е к к е з
: Baddeley, Alan,
Human Memory: Theory and
Practice, 2nd Ed., © 1998.
Reprinted and Electronically
reproduced by permission of
Pearson Education, Inc., Upper
Saddle River,
New Jersey.
Ортальи^тан
Визуалды-кецю-
баскарушы
Фонологияльщ
icKe косылган бeлiгi ме деген сурактын жауабы элi де белпйз куйде калып отыр.
Косымша жад тYрiнiн iске косылу кезкарасына сэйкес, кайталануы кажет акпаратты
ОЖ сактайды. Кайталау болмаган жагдайда уакыт еткесiн акпарат жойылады (Naime,
2002). ОЖ калай жумыс iстейтiнiнiн элi де жумбак тустары жеткiлiктi, сондыктан
бул багыттагы зерттеулер жалгасуда (Baddeley, 2012; Davelaar, Goshen-Gottstein,
Ashkenazi, Haarmann, & Usher, 2005).
ОЖ-дын б ш м алудагы релi ерекше. Yлгерiмi жаксы окушымен салыстырганда,
математика мен окудан темен нэтиже керсететш балаларда ОЖ-дын нашар жумыс
iстейтiнi дэлелденген (Andersson & Lyxell, 2007; Swanson, Howard, & Saez, 2006).
Баска да акпаратты ендеу кызметтерi сиякты, дамыган сайын ОЖ жетше тYседi. Ак-
паратты ендеу к&прп кезде тиiмдi болып отыр (Swanson, 2011). Максатты есте сактау
мYмкiндiгi сиякты (Gaillard, Barrouillet, Jarrold, & Camos, 2011), оларды бекiтудi (мы-
салы, кайталау) де дамытуга болады (Marcovitch, Boseovski, Knapp, & Kane, 2010).
Б т м беру кезiнде есте устайтын нэрсе - окушынын ОЖ-ына ауырлык туаре-
тiндей материалды окушыга бiрден немесе аз уакыт ш ш д е беруге болмайды (осы
тараудын сонына карай бершген «Танымдык жуктеме» деп аталатын белiмдi ка-
раныз). Кажет жагдайда, муFалiмдер акпаратты визуалды немесе вербалды турде
керсету аркылы, окушылардын оны танымдык тургыдан ендей алуы Yшiн, ОЖ узак
уакыт бойы сактап кала алатынына кез жеткiзулерi керек (мысалы, ¥М Ж -ды акпа-
ратпен байланыстыру). ОЖ-дын м у м ш н д т шектеулi, сондыктан (Cowan, Rouder,
Blume, & Saults, 2012) оны жаттыгулар аркылы (мысалы, окушыларга ете кеп бел-
гiлерден туратын тiзiмдердi жаттауга беру) жэне зейiндi баскару аркылы арттыруга
болады деген пЫ рлер (Shipstead, Redick, & Engle, 2012) де жок емес.
Достарыңызбен бөлісу: