-сызба Жерге тускен таска катысты ыктимал жауаптар

7 -Т А Р А У
тусш к, себеб1 тас козгалып келе жаткан пойызбен 6ip багытта, 61рдей жылдамдыкта 
козгалады. Тас жерге тускен кезде ол токтап калмай, тартылыс кYшi аякталганга дейiн 
алга жылжи беpедi. Жастар ездерш н базалык бш м ш генерализациялау аркылы кате 
жауап бердг
Осы тарауда кейiнipек сез болатын тагы бip мэселе - жастар мен тэжipибелi ма- 
мандардын проблеманы шешу стратегиясын колдану жолдарына катысты (Larkin, 
McDermott, Simon, & Simon, 1980; White & Tisher, 1986). F b rrb r^ проблемага тап кел- 
генде, жастар кебiнесе 
мацсат пен тэсглдг талдау
жолдарына суйенедг Осылайша 
есептщ максатын аныктап, осы максатка жету Yшiн кандай формуланы колдану ке- 
pектiгiн шешедi. Олар еткен сабактары мен сандарды камтитын негiзгi формулаларды 
еске тYсipедi. 0 pi карай не iстеудi бiлмесе, олар есептi шешпей тастап кетуi немесе 
казipгi бш мш е CYЙенiп шыгаруга тырысуы мYмкiн.
Тэжipибелi мамандар кеpiсiнше, есептщ курылымын жылдам аныктай алады 
жэне негiзгi максатка жету ушш кол жеткiзген акпаратты пайдалана отырып, алга 
умтылады. Олардын гылыми мэселелеpдi шешуге катысты тэжipибелеpi есептiн ту- 
piн аныктауга кемектеседг Тэжipибелi мамандар эдетте есептеpдi автоматты турде 
аныктап, кажеттi шараларды аткарады. Олар есеп т шыгару жолына аса сешм артпаса 
да, ондагы акпаратты дурыс пайдалана отырып, есеп т шыгаруга тырысады. Тэжь 
pибелi мамандардын есеп т шыгару кезiндегi сонгы кадамы жастар ушш ен бipiншi 
кадам болганын байкаган шыгарсыздар. Клэйр мен Симон (1999) «гылыми жаналык- 
тар - проблеманы шешудщ бip тYpi жэне эвристикалык тэсiлдеp барлык салага ортак» 
деген пiкip бiлдipедi.
МЕТАТАНЫМ
Акпаратты ендеу теориялары окытуды тYсiндipмейдi, сипаттайды. Олар акпарат 
ОЖ-га келiп туседу сосын оны кайталайды, уйымдастырады, узак жадтагы уксас бь 
лiммен байланыстырады жэне оны ¥М Ж -да сактайды деген тш рм ен келiседi. Алай- 
да бул эpекеттеpдiн орын алуына не туртш болатыны туралы сурак туындауы мумкш. 
0сipесе окыту пpоцесi барысында, акпаратты ендеу автоматты турде юке асырылса 
да, жуйе неге акпаратты ендейдi деп сурауымыз эбден мYмкiн. Мысалы, акпаратты 
неше рет кайталау керек. Оны калай бiлемiз? К^ажетп акпарат ¥М Ж -да калай танда- 
лады? Адамдар тYpлi жагдайда кандай бiлiмнiн кажет екенш калай бiледi?
Метатаным осы сурактардын кейбipiне жауап бере алады. 
Метатаным
деп та- 
нымдык эpекеттеpдi саналы турде бакылауды айтамыз (Brown, 1980; Matlin, 2009). 
Ол - адамдардын ездеpiнiн танымдык пpоцестеpiн т у а ^ (Rhodes & Tauber, 2011). 
Танымдык процестер акпаратты ендеудi калай бipiктipетiнi женiнде айтар алдын- 
да, метатанымнын ажырамас курамдас белiгi - шартты бiлiм тура сез козгауды жен 
санадык.
Шартты 6i.iivi
Деклаpативтiк жэне процедуралык бiлiм фактiлеpдi, процедураларды бiлуден турады 
(5-тарау). 
Шартты бглгм
дегенiмiз - декларативтгк жэне процедуралык бiлiм турле- 
piн кашан жэне не ушш колдану туралы б ш м (Paris Lipson, & Wixson, 1983). Кдндай 
да бip тапсырманы орындау Yшiн декларативтгк жэне процедуралык бiлiмдi мiндеттi

жүктеу/скачать 18,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: