Танымдьщ окы ту процесi
Pajares, 2009; Schunk & Swartz, 1993a; Wood & Bandura, 1989; Zimmerman & Bandura,
1994). Тараудьщ басында проблеманы шешу тапсырмаларын Ke6ipeK орындау окушы-
лардьщ окуга деген мотивациясын арттыратыны женшде айтканбыз.
ТYрлi эдебиет кeздерi окушылардын танымы мен мотивациялык сеш мдерш н
езара байланысы да концептуалдык eзгерiске эсер ететтнш керсетш отыр (Pintrich et
al., 1993). Ал олар, ез кезегшде, бiлiм беруге кеп эсер етедг МуFалiмдер оку жос-
парын курастырган кезде бiлiм алушыларга жай акпарат берiп кана коймай, окушы
лардын да пiкiрлерiн есепке алып, мотивацияны назардан тыс калдырмаганына кез
жетшзгеш жен.
Бул идеялардын гылым Yшiн пайдасы зор,
вйткет бжм бер1лмейд1, оны оцу-
шылар вздерг игеру1 muic
(Driver, Asoko, Leach, Mortimer, & Scott, 1994; Linn &
Eylon, 2006). Окушылардын кате гылыми концепциялар мен карапайым гылыми Yл-
гiлердi калай калыптастыратыны кызыгушылык тугызады (Windschitl & Thompson,
2006). Сол себепт окушылар киналган кезде кемектесш, олардын кате тYсiнiктерiн
тузетш отырудын манызы зор (Sandoval, 1995). Танымдык тш рталаска алып келе-
тш тэжiрибелер де пайдалы (Mayer, 1999; Sandoval, 1995; Williams & Tolmie, 2000).
Бул окушылардын кейбiр сурактарды (мысалы, «Неге олай деп ойлайсын?», «Оны ка
лай бшдщ?») коя отырып, бастан еткерген тэжiрибелерiн тYсiндiре алуы Yшiн накты
эрекеттермен айналысып, баскалармен бiрлесiп жумыс iстеуiн (мысалы, талкылау-
лар) кажет етедi. Бул Выготскийдщ бiлiм алуга элеуметтiн типзетш эсерi жeнiндегi
пiкiрiмен сэйкес келедi (8-тарау).
Мотивациянын рeлi аса манызды. Fылымда кызыгушылык тугызатын кептеген
мэселелер бар болганымен, гылыммен айналысу окушылар Yшiн аса кызык емес.
Б ш м беру тэжiрибе мен окушылардын eмiрiнiн белгiлi б£р аспектiлерiмен байла-
ныстырылган жагдайда окыту жаксы нэтиже керсетедг Мысалы, козгалысты фут
бол добымен, электрдi DVD плейерлерiмен, экологияны калдыктарды кайта ендеу
багдарламасымен байланыстырган жен. Балалардын такырыпка деген кызыгушы-
лыгы да бiлiм сапасын арттыруга мYмкiндiк бередi (Sandoval, 1995). Сондыктан
иллюстрациялар мен диаграммаларды колдану окушылардын гылыми концептшер-
дi тYсiнуiне кeмектескенiмен (Carlson, Chandler, & Sweller, 2003; Hannus & Hyona,
1999), кейбiр окушыларга иллюстрацияларды калай тYсiнуге болатынын айтып беру
де артык етпейдi.
ПРОБЛЕМАНЫ ШЕШУ
Окыту процеа кезiнде орын алатын акпаратты eндеудiн манызды турлерш н бiрi -
проблеманы шешу. Бул проблеманын бурыннан зерттелiп келе жатканына карамас-
тан, осы такырыпка деген кызыгушылыктын сощы кездерi кYрт артуы танымдык
окыту теорияларынын каркынды дамуымен байланысты болса керек. Кейбiр теоре-
тиктер проблеманы шешудi окытудын, эаресе гылым мен математиканын манызды
процес деп есептейдi (Anderson, 1993). «Проблеманы шешу» мен «окыту» синоним-
дес болганымен, проблеманы шешу - окыту процеанщ б£р бeлiгi, бул эиресе окушы
лардын eздiк окуы барысында (10-тарау) жэне окыту процесiнде киындыктар немесе
шешiмдер накты болмаган кезде анык кeрiнедi. Тараудын басында Мэг проблеманы
шешуге кеп кeнiл белу каж етппн айткан болатын.
Достарыңызбен бөлісу: