Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd
жүктеу/скачать 18,62 Mb. Pdf көрінісі
|
Дейл Шунт
| Нейрогылым жене оцыту
солардыц iшiндегi ец мацыздысына батыттайды. Оныц адамныц акпаратты ецдеу жY- й есш ц мацызды курамдас 6eniKrepi - зейiн мен кабылдау (перцепция) Yшiн мацызы жогары (5-тарау). Тагы б£р айтатын жайт - мидан келетш химиялык акпараттыц тузь луiне де ретикулярлык формация жауап бередi. Мишык. Мидыц арткы жатында орналаскан мишыц дененiн тепе-тендiгiн камтамасыз етедi, булшык ет пен дененщ кимыл-козгалысын реттейдi. Бул эрекеттер саналы тур- де баскарылганымен (сондыктан да оган ми кыртысы жауапты), кыртыс оларды рет- ке келтiретiн барлык кызметтi аткара алмайды. Сол себепт ол козгалысты Yйлестiру Yшiн мишыкпен бiрлесе жумыс аткарады. Мишык кандай да б£р козгалыс дагдысын игеруде басты рел аткарады. Тэжiрибе аркылы кептеген кимыл-козгалыс дагдылары (мысалы, пианинода ойнау, кeлiк жYргiзу) автоматты козталыска айналады. Мишык- тыц бакылаудыц кеп ш ш п н eзi аткаруы кыртыстыц зейiндi талап ететш эрекеттерге (мысалы, ойлау, мэселеш шешу) жауапты болуына мYмкiндiк жасайды. Таламус ж эне гипоталамус. Ми батаныныц Yстiнде жан^актыц кeлемiндей екi ку- рылым - таламус пен гипоталамус орналаскан. Таламус сезiм (иiстен баска) мYшеле- рiнен келген акпаратты кыртыска жiберетiн к е т р кызметiн аткарады. Гипоталамус - АЖЖ-дыц б£р бeлiгi. Ол дене температурасы, уйкы, су жэне тамак сиякты гомеостаз тYрлерiнiн калыпты тiршiлiк етуiн камтамасыз етш отыратын дене кызметш бакылай- ды. Г ипоталамус корыккан немесе кYЙзелген кездеп жYрек согысы мен тыныс алудыц жиiлеуiне де жауапты. Амигдала кецш кYЙi мен агрессияны бакылауга катысады. Сырткы сезiм мYшелерi (кыртыска тура баратын иiстен баскасы) аркылы келген акпарат алдымен таламуска, сол жерден кыртыстыц белгш б£р бeлiгiне, одан амигдалага жетедi. Амигдаланыц кы змет - сырттан келген сенсорлык акпараттыц зиянын багалау. Егер ол тiтiркендiр- пштг зиянды деп тапса, бул туралы гипоталамуска акпарат жеткiзедi. Ал гипотала мус, ез кезегшде, жогарыда айтып еткен эмоциялык eзгерiстердi (жYрек согысыныц, кан кысымыныц жогарылауы) тудырады. Гиппокамп - жуык шамада болтан окиганы есте сактауга жауапты ми курылымы. «Жуык шама» утымыныц узактыгы канша? 5 жэне 6-тарауда карастырылатындай, кыска жэне узакмерзiмдiк (туракты) жадтыц накты бiр аныктамасы немесе eлшемi жок. Гиппокамп акпаратты узакмерзiмдiк жадта (ми кыртысында орналаскан) сак- тап, акпарат кажет болтан кезде eзi юке кiрiсiп отырады. Демек, гиппокамп дэл ка- зiргi уакытта белсендi жумыс iстеп туртан жадтыц жумысына араласуы да мYмкiн. Акпарат узакмерзiмдiк жадта толытымен кодталып болтанда, гиппокамп ез кызметш аяктайды. Суйелд1 (немесе куста) дене. Мидыц ^ л к е н ми) алдыцты жатынан мидыц артына карай узыннан-узак созылып жаткан талшыктар тобы суйелд1 дене деп аталады. Ол Yлкен миды еш бeлiкке немесе еш ми сыцарына бeлiп, оларды нейрон талшыктары аркылы бiрiктiредi. Муныц мацыздылыты ете жотары, eйткенi менталдык процес- тердщ кeбi мидыц эртYрлi жерiнде орын алады жэне отан мидыц ем сыцары да катысады. жүктеу/скачать 18,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|