Сборник научных статей международной научно-практической конференции

139 
өмірінде де өзіндік ізін қалдырды. Патша өкіметі шеткері аймақтарға орыс 
халқының мүддесін көздейтін халық ағарту жүйесін енгізуді көздеді. Қазақ 
даласында орыс мектептерін ұйымдастыруға құлшына араласқандар, ең 
алдымен, әрине патша өкіметінің ағарту істері саласында қызмет істейтін ірі 
чиновниктері, жергілікті басқару орындары қызметкерлері және миссионерлері 
болды. Олар орыс-түземдік мектептері арқылы қазақтың тілін, дінін, әдет-
ғұрпын жоюға жұмыс істеді. Ағарту саласын дамыту арқылы қазақтардың білім 
көкжиегін кеңейтейік деген емес, орысша білім беру арқылы орыстандыруға, сол 
арқылы өздеріне бағынышты етуге күш салды.
Тілі құрыған ұлттың өзі де құритынын білгендей патша үкіметі ағарту 
саласы арқылы өздерінің қитұрқы пиғылдарын жүзеге асырды. Ашылған 
мектептерде орыс балаларымен қатар қазақ балалары да білім алды. Алайда 
қазақ балалары бастапқы әріп тануын ауыл молдаларынан алғандықтан, көп ұлы 
тұлғалар шығып, олар өз туған еліне қызмет жасауды ұмытпады. Сол сияқты 
орыстың білімін игеріп, сол елге қызмет етіп кеткен, шоқынған адамдарда 
баршылық.
Әдебиеттер 
1.Жолдасбайұлы С. Жетісу тарихы. – Алматы: Қазақ университеті, 1996. -300 б. (11-б.). 
2.Бекмаханова Н.Е. Формирование многонационального населения Казахстана и 
Северной Киргизии. – М.: Наука, 1980. – 280 с. (С.92) 
3.Жолсейтова М.А. Қазақстандағы халық ағарту ісінің қалыптасуы мен даму тарихы (ХІХ 
ғасырдың ІІ жартысы – ХХ ғасырдың басы кезі). Монография.-Түркістан: «Тұран», 2022 ж. – 
172 бет. 
4.
Тажибаев Т.Т. Просвещение и школы Казахстана во второй половине ХІХ века. Алма-
Ата, Казгосиздат. 1962. – С.50-52. 
ҒТАМР 03.20.01

жүктеу/скачать 2,4 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: