Сражиева Гаухар Мухиддинқызы Бекболаева Гулнюра Әшімқызы Арысбаева Жарқынай Асетуллақызы Н32 н әтижеге бағытталған сабақ

тұжырымдау байланысы бар екендігін аңғарту. Мәтіндегі сӛздік қордың 
ӛрісінде ұлттық сӛйлеу танымы бар екендігін байқату. Осы жерде мәтіннің 
тақырыбына сәйкес жеке тұлғаға бағытталып қолданылған логикалық жүйелі 
сӛйлемдерден негізгі ақпаратты анықтау қиынға соқпайтынын меңгертіп кету 
керек. Келесі абзацтарда негізгі ақпаратқа қатысты қосымша деректерді іздеу 
кӛзделеді. Балуан спортшы болғандық, сол атаққа жеткендігін растайтын ӛмір 
жолын қарастыру қажет болады.
Ұлылыққа жол ашатын ол – еңбек екендігін тілге тиек ете отырып, 
Спортшының жасаған ерліктері әлемді таңғалдырған деректермен расталады. 
Ұлы Отан соғысы кезінде елім дейтін ер екенін кӛрсете білген істерін де атап 
ӛту. Енді қосымша ақпарат нендей детальді деректермен құрылымдалғандығын 
анықтау жеңілдеу тиеді. Кластерлеу арқылы классификацияға дейін жету 
қолданылады. Спортшыны танығандар – халық, әлем. Спортшы жеткен 
орындар – ел іші, дүниежүзілік арена. Әйгілі орындары – Париж, Лондон, 
Варшава, Берлин, Будапешт, Америка, Таяу Шығыс, Орта Шығыс елдері. 
Елеулі еңбегі – «Қазақ даласының батыры» атағы. Аңыз адамға айналғаны 
туралы растайтын деректер – ел аузындағы әңгіме, тарихи жазбалар, Қ. 
Әбдіқадіровтің «Қажымұқан» атты хикаяты, «Қазақфильм» киностудиясы 
«Қажымұқан» атты деректі және кӛркем фильмі. Кіріспеде кӛтерілген «жарық 
жұлдыздай жайсаң ерлері» сӛзінің қолданылу себебін осылайша ашып кӛруге 
болатынын меңгерту. Детальді деректің алдын ала дайындаланытын, сол 
арқылы қосымша ақпараттың жинақталатынын, тобықтай сӛздің түйінін 
кӛрсететін негізгі ақпаратты танудың жолдарын үйрену классификациясы 
тӛмендегідей: 
Қазақ әдебиетін оқытуда сыни ойлау тәсілдерін кӛптеп қолдануға болады. 
Кӛркем шығарманың әрбірінде гуманистік тұлғаның болатындығын айтамыз. 
Адам баласы болғандықтан, белгілі бір армандарға жетудің кейіпкерін 
танығымыз келеді. Жазушының идеясын шығарманың ӛзегі деп тану арқылы 
сабақтың бірнеше тақырыптарымен зерттеушілік жұмыстар жасалады. 
Мұндағы білім беру мақсаты да оқушының жеке тұлға ретінде жан-жақты 
•Құндылықтарға 
бағытталған сӛйлем. 
•Тұжырымды сӛйлем 
- негізгі ойдың 
субьектісі немесе 
мысалы; 
Негізгі 
ақпарат 
•Дәлелді деректер; 
•Тезистер; 
Қосымша 
ақпарат 
•назар аударарлық 
фактілер;
•белгілі бір 
бағыттардың 
фактілері; 
Детальді 
ақпарат 

дамуына, оның болашақта нақты істер жасауына болатынын кӛтерілген 
тақырыппен негізделеді. 
Сыни кӛзқарас таныту арқылы дұрыс-бұрыстықты ажыратуға үйрететін 
жеке тұлғаның ішкі жан дүниесі болатынын, ӛмір ағымымен бойына 
жинақтайтын қасиеттерінің болатынын түсіндіретін Оралхан Бӛкейдің «Тортай 
мінер ақ боз ат» әңгімесінде Тортайдың арманы мұқият зерттелді. Бастапқыда 
Тортайдың арманы биік, талабы зор болғандай фабуласы анықталды. Баланың 
кішкене жастан қызығушылығы қалыпты деңгейде екендігі айтылды. Бірақ 
«Тортай неге сол армандарына жете алмады?» деген сұрақ кӛтерілгенде 
әңгімедегі дайын жауаптар айтыла кетті, бірақ олар мәселелі сұрағымыздың 
шешімін тауып бере алмады. Қайта зерттеу сұрағын құрылымдадық – 
Тортайдың армандарының орындалмауын табу үшін оның бойындағы, 
ойындағы құндылықтарды ашу. Портреті – мінез-құлқы –ертегісіндегі ойы, осы 
үш обьектіні зерттеу үшін тағдырлас бала, С. Мұратбековтің «Жусан иісі» 
әңгімесіндегі Аянның да образымен салыстырылды. Аян қайсар, ӛз ойына берік 
еді. Оны автор әуел баста Есікбаймен тӛбелестіріп, жеңімпаз етті. Армандары 
кӛрінген ертегілеріндегі кейіпкерлері шетінен ержүрек, жаумен шайқаса біледі. 
Осыдан Аянның табандылығын, мінезінде аса бір қайсарлық бар екендігін 
байқағанбыз. Ал Тортайды автор момын, ойын ішінде ұстайтын мінезімен айта 
келе, ӛмірге ызалы да екендігін, Орашқа әке-шешесін іздейтіндігін айтқанда 
зілді сӛйлеуін беруінен бала психологиясында қайғы бар екенін аңғартқан. 
Тортайдың арманына жете алмайтынын ертегісінен тануға болады. «Моңғолия 
жерінен барып, ақ боз атты мінемін» деуі арманын алыстан ғана кӛретінін 
түсінуге болады.
Оқушыларға Тортайдың армандарының орындалмау себептерін тізбектеп 
жазып, қажет емес себептерді сызып тастау тапсырмасы берілді. Содан кейін 
қол жеткізуге болатын жағдаяттарды қалдырып, ӛз ӛмірлерінен де орын алатын 
кӛзқараспен қалу ұсынылды. 
Тортай 
жетім бала, 
жақынының 
қолдауы 
болмады; 
қараусыз қалған 
бала 
ауылдан асып 
кете алмау 
Білімді, оқуы 
тиянақты; 
Орашпен адал 
дос; 
Арманы алыста 
деп түсінді; 
Кітабын ақ боз 
атқа мінерсің 
деген үмітпен 
Орашқа берді. 

жүктеу/скачать 4,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: