Шипагердің болжамы бойынша тіршіліктің негізі

174

1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
8 
5.1 
C 
E 
6.1 
E 
E 
B 
D 
5.2 
D 
C 
A 
E 
6.2 
E 
E 
B 
D 
C 
C 
5.3 
A 
E 
B 
D 
E 
E 
6.3 
C 
B 
E 
A 
A 
E 
E 
A 
5.4 
D 
A 
B 
E 
B 
C 
C 
C 
6.4 
E 
E 
5.5 
C 
A 
A 
A 
6.5 
A 
B 
B 
B 
E 
B 
5.6 
B 
D 
B 
B 
6.6 
D 
B 
5.7 
B 
A 
C 
C 
D 
C 
6.7 
C 
B 
B 
D 
5.8 
D 
A 
E 
E 
C 
B 
C 
E 
6.8 
E 
E 
A 
A 
D 
D 
B 
A 
5.9 
D 
C 
C 
A 
A 
B 
6.9 
A 
C 
D 
A 
B 
E 
5.10 B 
A 
A 
A 
E 
D 
E 
A 
6.10 C 
C 
C 
C 
5.11 A 
A 
6.11 B 
E 
E 
A 
E 
D 
A 
A 
5.12 D 
D 
6.12 A 
D 
5.13 D 
C 
6.13 E 
D 
C 
E 
5.14 E 
B 
B 
C 
6.14 B 
D 
A 
D 
B 
E 
5.15 A 
C 
A 
D 
D 
D 
6.15 B 
A 
B 
C 
D 
A 
D 
D 
5.16 C 
A 
6.16 C 
A 
5.17 E 
B 
D 
A 
6.17 B 
E 
D 
D 
B 
C 
D 
E 
5.18 B 
B 
A 
C 
C 
B 
6.18 C 
C 
C 
E 
5.19 A 
B 
E 
E 
D 
D 
B 
E 
6.19 D 
D 
D 
D 
E 
D 
5.20 B 
B 
6.20 C 
A 
E 
C 
C 
A 
B 
A 
5.21 C 
D 
A 
D 
6.21 E 
E 
C 
B 
C 
B 
5.22 E 
E 
E 
A 
E 
E 
C 
E 
6.22 A 
B 
5.23 B 
A 
D 
A 
C 
A 
6.23 A 
A 
E 
A 
5.24 E 
B 
B 
D 
B 
D 
B 
A 
6.24 C 
D 
5.25 B 
E 
6.25 E 
B 
7.1 
E 
A 
B 
D 
D 
E 
7.2 
A 
D 
B 
A 
E 
D 
D 
B 
7.3 
A 
E 
D 
B 
7.4 
A 
D 
E 
B 
C 
A 
B 
B 
7.5 
C 
B 
7.6 
B 
E 
C 
B 
7.7 
D 
B 
C 
B 
A 
D 
A 
E 
7.8 
B 
C 
D 
E 
C 
D 
7.9 
B 
C 
7.10 B 
B 
B 
A 
B 
C 
175

1-нұсқа 
1-мәтін 
Тиін - қолға тез үйретілетін жануардың бірі. Ол есте сақтау, жылдамдық, 
ептілік, аңғарғыштық сияқты қабілеттерге ие. Тиін адамға жақын аймақта өмір 
сүреді, өйткені тамақты үйдің маңайынан іздейді. Үй тиіні өзінің иесін танып, 
лақап атымен шақырғанда келеді. Мұның барлығы - тиіннің ақылдылығын 
дәлелдейді. 
Өздеріңіз білетіндей, егеуқүйрық адамға жақын жерде өмір сүреді. Кей түрін 
адамдар қолға үйретіп, үй жануарларының қатарында ұстайды. Сәндік 
егеуқұйрықтың басқа түрлерінен айырмашылықтары аз емес: өте ақылды, 
сүйкімді және адаммен ойнағанды ұнатады. Қоңыр түсті егеуқұйрық көне 
Қытай елі ерекше қадірлейтін жануар болған. 
1.Тиін неліктен адамға жақын аймақта өмір сүреді? 
A.
Ақылды болғандықтан 
B.
Ептілігінен 
C.
Иесін танығандықтан 
D.
Тамақ іздейтіндіктен 
E.
Қолға тез үйренетіндіктен 
2.Мәтіннің мазмұнына лайықты тақырып 
A.
Адамға жақын жануарлар 
B.
Акылды егеукұйрықтар 
C.
Үй жануарлары 
D.
Епті жануарлар 
E.
Қолға үйретілген тиіндер 
 
2 мәтін 
Асық ату өнері 
Асық атудың әр өлкеде әртүрлі атауы кездеседі. Ойнау әдіс-тәсілдері де 
ерекше. Ойынды: үй ішілік және далалық ойын деп екіге бөлуге болады. Үй 
ішілік түрі қазіргі заманға икемделіп, тақта ойыны деп аталса, далалық түрі 
алаң ойыны деп аталуда. Асықты ақылмен ойнау керек. Сақаң қолыңа сай, 
мергендігің бабында болса, мықты ойыншысың. 
Ойынға қатысты сөздік қорымызда тұрақты сөз көп. «Асығы алшысынан 
түсті», «Қой асығы деме, қолыңа жақса, сақа қыл», «Асықша үйіру», 
«Құралайды атқан - асық атпайды» деген сияқты сөздер көп. Бұрынғылар 
асықты қойдың немесе аңның сүйегі деп қарамаған. Оған байланысты ежелден 
айтылып келе жатқан ырым-тыйым бар. «Алты жыл аш болсаң да, асық етін 
мүжіме», - деп, кішкене балаларға асық етін жегізбеген. «Қасқырдың асығын 
өзіңмен алып жүрсең, тіл-көзден, бәле-жаладан аман боласың», - деп 
ырымдаған. 
Казақ табиғатқа жақын. Ұлттық ойындардың көбін табиғаттан алған. 
Асық ату да дала ұландарының ермегі. Мұнда көшпенділердің дала заңы - 
әділдік, туралық басым. Сондықтан да ойынның тәртібі қазақ даласындай 
көркем. Асық, жасыл жайлау, ойыншы балалар - сәні жарасқан табиғи картина 
сияқты. 
3.«Асығың алшысынан түссін!» тұрақты тіркесінің мағынасы 
A.
Шыдамдылық тілеу 
B.
Сабырлық тілеу 
C.
Сәттілік тілеу 
D.
Байлық тілеу 
E.
Денсаулық тілеу 
4.Асыққа байланысты балаға жасалған тыйым 
A.
Қой асығын асық деме 
B.
Касқырдың асығын алма 
C.
Құралайдың асынын атпа 
D.
Алты жыл асық етін мүжіме 
E.
Асықтың етін мүжіме 
176

жүктеу/скачать 2,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: