I. Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жатқан қалың
жүктеу/скачать 2,71 Mb. Pdf көрінісі
|
ОКУ САУАТТЫЛЫК база (1)
| 1. Мәтінде көрсетілген жыл мезгілі
A) қыс B) жаз C) көктем D) күз E) шілде 2. Мәтін мазмұнында көтерілген мәселе A) Жаз мезгілін суреттеу B) Жайдарлы жаз C) Табиғатты қорғау D) Ата мен бала E) Қапанның демалысы 7.10-мәтін 1. Өтейбойдақ Тілеуқабылұлы «Шипагерлік баян» атты еңбегін Жәнібек ханның жарлығы бойынша шамамен жетпіс сегіз жасында жазған. Сексен бес жасында алғашқы нұсқасын аяқтаған. 2. Кітаптың авторы ғұлама, шипагер, жаһангер, тарихшы, этнограф, философ, ақын, астроном, биолог, химик, психолог, географ, ұстаз. Ол тоқсан бес жасында дүние салған. 3. «Шипагерлік баян» 1994 жылы араб әрпімен Үрімшіде, 1996 жылы Алматыда «Жалын» баспасынан қазақ тілінде басылып шықты. Қытай үкіметі «Шипагерлік баянның» құндылығын бағалап, 1997 жылы «Мемлекеттік бірінші кітап» деген сыйлықпен марапаттады. Қытайда Өтейбойдақтың мұрасын зерттеу үшін екі Мемлекеттік медициналық орталық құрылған. Себебі кітапта өсімдіктерден алынған сегіз жүз елу төрт түрлі, жануарлардан алынған төрт жүз елу бес түрлі шипалық қасиеті бар емдік дәрілердің тізімі, адам мүшелерінің төрт жүз отызға тарта атаулары, мыңнан аса дәрі және бес жүз жетпіс жеті дәрі дайындау әдістері берілген. 4. Шипагер өз шығармасында сырқаттардың пайда болу себептері ыстық пен суықтың алмасу әсерінен болатынын жазып кеткен. Дүниедегі тіршіліктің негізі: нұр, су, топырақ, ауа сынды төрт заттан құралатынын, адамзат баласы осы төрт затқа тікелей тәуелді болатынын, әлем шексіз және мәңгілік екенін, дүние сан қайтара жаңаланып, түрін қанша өзгертсе де, оның тегі өзгермейтінін де топшылаған. 5. Халқымызда жеті атаға толмай құда-құдандалы болмау, қыз алыспау дәстүрі бар. Әз-Жәнібек қазаққа жеті атасына дейін қыз алуға тыйым салған жарлығы осы Өтейбойдақтың ақылымен жарияланған. 6. Өтейбойдақ Тілеуқабылұлының «ІІІипагерлік баян» кітабы - Шығыс медицинасының үлгісімен жазылған, бірнеше ғылымдардың басын біріктіретін, адам баласының ең басты байлығы - денсаулықты сақтап, сырқаттарды емдеудің негізін қалаған терең де тарихи ғылымнама дегенге саяды. 172 |