Дәріс №10.Жарнама: пиар және қызмет

1.Қоғамдық байланыстағы жарнама орны.

2. Жарнама мен паблик рилейшнз арасында ұқсастық пен айырмашылық

Жарнама,   реклама   (франц.  reclame,  лат.   reclamo  —  жар  саламын)  —

тауарлардың, қызмет көрсетудің тұтынушылық қасиеті туралы ақпарат беру

және   оған   деген   сұранысты   көбейту   мақсатында   таратылатын   хабарлама;

белгілі бір адамдар, ұйымдар, әдебиет пен өнер шығармалары туралы хабар

таратып, оларды әйгілеу. Жарнама көпшілік ақпарат құралдары (теледидар,

радио,   газет,   Интернет,   проспектілер,   плакаттар,   т.б.)   арқылы   жүзеге

асырылатын   коммуникацияның   ақылы   түрі   болып   табылады.   Кез   келген

Жарнама   хабарламалық,   болмаса   назар   аудартушылық   сипатымен

ерекшеленді.   Жарнаманың   түрлері   көп:   сату   орнындағы   Жарнама,

институционалдық   (жақсы   пікір   қалыптастыру   мақсатындағы)   Жарнама,

хабарламалық   Жарнама,   сауда   және   көлік   жүйесіндегі   Жарнама,   көше

Жарнамасы   (плакат,   афиша),   ауызша   Жарнама,   баспалық   Жарнама   т.б.

Жарнаманың   қарапайым   түрлері   б.з.б.   пайда   болды.   Ежелгі   Грекия   мен

Ежелгі Римде Жарнама хабарландыруларын ағаш тақтайларға жазып, халық

көп жиналатын алаңдарда айғайлап жар салатын болған. Баспаға басылған

Жарнамалар   Англия   мен   Францияда   17   ғ-да   пайда   болды.   Жарнама   қазақ

халқына да ежелден белгілі. Оның ауызша үлгілері фольклорлық әдебиетте

“жарлық   шашу”,   “жар   салу”   ұғымдарымен   берілген.   Жарнама   үлгілері

“Қобыланды батыр”, “Мұңлық-Зарлық” және “Оғызнама” жырларында бар.

19 ғ-дың аяғында “Түркістан уалаяты”, “Дала уалаяты” газеттерінде саяси-

экон. мәселелерге байланысты, оқу-ағарту, әдебиет және өнер-білім бойынша

Жарнамалар берілген. 20 ғ-да Жарнаманың мақсаты мен мазмұны кеңейіп,

икемділігі   артты,   Жарнама   тілінің   ішкі   құрылымы   сараланды.   Нарықтық

экономиканың қанат жаюына орай Қазақстанда жарнамалық қызмет түрлері

сан   алуан   болып   дамуда.   Жарнама   стратегиясымен   айналысатын   Жарнама

компаниялары   пайда   болды.   Жарнаманың   бір   түрі   —   афиша   (affіcher   —

хабарландыру, іліп қою). Театр афишалары — спектакльдер және басқа да

көңіл   көтеретін   шаралар   туралы   хабарландырулар.   Афишалар   театрдың

алдына,   көшелерге,   алаңдарға   және   басқа   да   көпшілік   жүретін   орындарға

ілінеді.

Жарнама түрлері.

Мелиялық   жарнама   –   тесттік-графикалық   жарнамалық   материалдарды

сайт беттерінде орналастыру. Көптеген белгілері бойынша бұқаралық ақпарат

құралдарындағы (БАҚ) жарнамаға ұқсас. Бірақ баннердің гиперсілтемесінің

бар болуы жіне анимацияланған бейненің мүмкіндігі медиялық   жарнаманың

әсер   ету   мүмкіндігін   аса   кеңейтеді.   Әдетте,   медиялық   жарнама   баннерлік

жарнаманың формасына ие болады.