Еңбектің жəне өндіріс жұмыскерлерінің (ӨЖ) еңбек ақысының жоспары
Негізгі жəне қосалқы өндірістің жұмысшыларының еңбек жоспары, өндіру
Сыйыр еті 2/с
506
104,23
357
37210
Майлы шошқа еті
60
15,6
440
6864
Жартылай майлы
шошқа еті
2504
515,82
470
242435
Шпик
791
205,66
250
514415
Торайдың төс еті
112
23,07
26
5998
Еттің бөлігі
708
145,84
150
21876
Желін
88
18,12
150
2718
Бауыр
148
38,48
190
7311
Ерітілген май
44
11,44
170
1945
Ас тұзы
204
42,02
20
840
Нитрит
5,4
1,1124
340
378
Қара бұрыш
9,5
1,95
540
1053
Хощиісті бұрыш
2,4
0,624
654
408,1
Қызыл бұрыш
0,6
0,156
170
26,5
Кориандр
2
0,52
120
62,4
Кардамон
1,4
0,364
900
328
Крахмал
0,4
0,104
150
15,
Мускат жаңғағы
0,4
0,104
1835
191
Қант
11
2,266
105
238
Жұмыртқа ұнтағы 0,9
0,234
710
166
Лавр жапырағы
0,07
0,0182
750
13,65
Сарымсақ
9,5
1,95
200
300
Құрғақ сүт
8,7
2,262
300
679
Пияз
6,6
1,716
50
86
Фосфат
18,3
4,76
320
1523
Ұн
0,4
0,104
50
5,2
Барлығы
586372
66
нормасы, уақыт нормасы жəне қызмет көрсету нормасымен анықталады:
1) жұмысшылардың санының мөлшері өндіру нормасымен формула (1)
бойынша анықталады:
n=A/P,
(1)
мұнда, n – жұмысшылардың саны;
A – сменада өңделген шикізат мөлшері, кг;
P – бір жұмысшының сменада өндіру нормасы, кг.
2) уақыт нормасы бойынша жұмысшылардың санының мөлшері
формула (2) бойынша анықталады:
n=A·t/T,
(2)
қайда, n – жұмысшылардың саны;
t – өнім бірлігіне уақыт нормасы, см/кг;
T – смена ұзақтығы, сағ.
Қажетті жұмысшылар мөлшерін, мамандарды, өндірісті метрологиялық
қамтамасыз етуді анықтап алғансоң, олардың еңбек ақысын есептеуге
кіріседі.
Өндірістік жұмыскерлердің еңбек ақысын есептеу үшін
келесідегідей бастапқы деректердің бар болуы керек: əрбір мамандық
жұмысшыларының тарифтік разряды, тарифтық ставкасы, оклады, сыйлық
мөлшері.
Кесте 5
Тауарлы өнімнің өзіндік құнының экономикалық элементтерін есептеу
Экономикалық элементтер
Сомасы, мың
тг
1
2
1. Шикізат пен негізгі жəне көмекші материалдар
2. Жаңармай-жағармай мен шикізат
3. Шеттен келетін электрэнергиясы
4. Негізгі жəне қосымша ӨЖ айлық мөлшері
5. Еңбек ақы фондынан (11%) аударылатын əлеуметтік
сақтандыру
6. Негізгі қаржының 15% негізгі құралдардың
аммортизациясынан
7. Нысандар жəне құрылымдар амортизациясы (2,4%)
8. Əртүрлі шығындар еңбек ақы мөлшерінің 20% - нан
58372
10169
20909
3345
478,5
9463
4182
67
Өнімдердің тиімділігінің есебі
Кəсіпорынның өндірістік-шаруашылық əрекетінің сипаттамасын бағалау,
ең алдымен, тиімділік көрсеткіші арқылы, қосымша өніммен белгіленеді.
Қосымша өнім, өзінің ақша түрінде, кəсіпорын үшін пайда сияқты көрінеді.
Пайда – қосымша өнімнің бағасы (таза кіріс), кəсіпорында жинақталған
ақша түрінде жасалынған.
Кəсіпорынның шаруашылық əрекетінен пайда, сатылған өнімдер жəне оның
толық бағасының арасындағы айырмашылық сияқты формулада (3)
анықталады.
П=1066260 – 634918,5=431341,5 мың тг,
(3)
Рентабелділік өндірістің тиімділігінің бірі сияқты бүтін өндіріс бойынша
анықталады (өндірістің рентабелділігі), өнімдердің кейбір түрлері бойынша
(өнімдердің рентабелділігі) жəне сатылған өнімдер бойынша.
Өндірістің рентабелділігі бір теңгеден өндірістік фондтың жəне
нормаланған айналымдық қаржының тиімділігін сипаттайды, болмаса
белгілі бір мерзім уақыты бойындағы бір теңгеге кеткен ағымдағы
шығындар мөлшері, рентабелділікті əдетте пайызбен көрсетеді.
Өндірістің рентабелділігі (Р) формула (4) бойынша есептеледі:
Р=
,
(4)
Р=431341,5/(3666485+496018,6)×100%=12%
Құралдардың рентабелдігі формула (5) бойынша анықталады:
Р
и
=
,
(5)
Сатылған өнімнің Р
и
рентабелдігі формула (6) бойынша анықталады:
Р
и
=
=430504,44/635755,56×100%=8%,
(6
3 Еңбекті жəне қоршаған ортаны қорғау
Өндіріске кеткен жалпы шығын мөлшері
634918,5
%
100
×
+ О
Ф
П
%
100
×
−
и
и
С
С
Ц
%
100
×
р
р
С
П
68
3.1 Өндірісте қауіпті жəне зиянды факторларды талдау
«Т-Стандарт» ЖШС СРО жұмыскерлеріне көп мөлшерде техникалық
құралдармен, яғни компьютер, принтер жəне электр тоғының сымдарымен
жұмыс істеуге тура келеді.
Қауіпті жəне зиянду факторлардың потенциалдығын табу үшін еңбек
шартын жан-жақты талдау қажет. Еңбеккерлер қабылдаған көзқараста
мынандай еңбек жағдайлары болады, олар жұмыскерлердің организміне
мүмкін əсер ететін технологиялық жəне жабдықтарды пайдалану қатынасын
ұйғару.
Жұмыскерлердің ағзасына қандайда бір зиянды ықпал
жасайтын өндіріс процестерінің нормалы жұмыс істеуіне жəне өндірісте ең
жақсы техника-экономикалық нəтижелеріне жету кезінде үйлесімді еңбек
шартын жасау қажет. Кəсіпорында ауаның ластануынан ағзаға қауіп
тию шарты туу мүмкін. Барлық ластанған ауа ағзаға зиянды ықпал етеді,
егер олар ағзаға нормативті мөлшері мен көлемінен көп түссе. Мынандай
заттар зиянды болып келеді:
•
адам ағзасымен байланыста болған кезде өндіріс зақымын тудыруы
мүмкін;
•
кəсіби сырқат немесе қандайда бір жағдайлардан ауру;
•
жұмыс барысы кезінде жəне де басқа кəсіби еңбек
мансаптарындағы медициналық анализдарден табылатын аурулар.
Шаң дегеніміз жұмыскердің денсаулығына зиянды ықпал ететін жіңішке
дисперсиялы аэрозоль. Адам ағзасына шаң ұзақ əсер еткен кезде шаң
бөлшектері тыныс жүйесіне түсіп, пневмоканиоз деп аталатын ауыр
емделетін ауру туғыза отырып, өкпеге қауіпті өзгертулер əкеледі.
Басқада өндірістегі зиянды факторларға шуыл мен дірілдеу кіреді, олардың
узақ уақытқы əсері, жұмыскерлердің жұмыс қабілеттілігінінің төмендеуіне
əкеледі. Олар адам ағзасына бірте-бірте əсер етеді жəне көпке дейін
зақымданғандарын адамдар сезбейді.
Ұзақ уақытқы шуылдың адам ағзасына əсері жартылай немесе толық есгуді
жоғалтуға əкеледі, ал орталық жүйке жүйесіне əсер еткеннен даңғырлақ
ауруына əкеледі. Адам жұмыс барысында неғүрлым ой еңбегін қатты
сезінсе, соғұрлым зиянды шуыл əсер етеді. Шуыл көздері болып
вентиляторлар жəне басқада жабдықтар жатады.
Діріл дегеніміз механикалық серпімді денелердің
тербелуі. Егер адамға діріл ұзақ уақыт əсер етсе, онда ол
адамда дірілдік
ауруы пайда болуы мүмкін. Сондықтан жағымсыз факторлардың
төмендеуіне ұмтылу қажет.
Достарыңызбен бөлісу: