Ж. Нысамбаев, Н. С. Уалиев
Пайдаланушылар мен қызметші персоналдың ӛзара әрекетін
жүктеу/скачать 1,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Akparattik kauipsizdik zhane akparattyk korgau Nysambaev
|
5.5 Пайдаланушылар мен қызметші персоналдың ӛзара әрекетін Оңтайландыру КЖ-дегі ақпаратты әдейі емес қауіптерден қорғаудың негізгі бағытта- рының бірі пайдаланушылар мен қызметші персоналдың жіберетін қателер санын қысқарту, сол сияқты ондай қателердің зардаптарын азайту. Осы мақсаттарға жету ҥшін: - еңбекті ғылыми тҧрғыда ҧйымдастыру; - пайдаланушылар мен кӛмекші персоналды тәрбиелеу мен оқыту; - адам мен КЖ-нің ӛзара іс-әрекеті процестерін талдау мен жетілдіру қажет. Еңбекті ғылыми тҧрғыдан ҧйымдастыру тӛмендегілерді қамтиды: - жҧмыс орындарын дҧрыс жабдықтау; - еңбек пен демалысты оңтайландыру; - КЖ мен адамның достық интерфейсі (байланыс диалогы). Қызметші персоналдың ішіндегі пайдаланушы немесе маманның жҧмыс орны эргономикалық ҧсынымдарына сәйкес жабдықталуы тиіс. Жҧмыс орнын жарықтандыру, температуралық, ылғалдылық режимі; таблолардың, индика- торлардың, батырмалар мен тумберлерлердің орналасуы: жабдықтардың, бӛлмелердің элементтерінің ӛлшемдері мен тҥстері; пайдаланушының (маман- ның) жабдықтарға қатысты орналасуы; қорғаныс қҧралдарын пайдалану – осының бәрі адамның жҧмыс кҥні ағымындағы жҧмыс ӛнімділігін жоғары дәрежеде қамтамасыз етуі тиіс. Осындай жағдайда жҧмысшының шаршауы және оның денсаулығына кері әсер ететін ӛндірістік процестегі қолайсыз жағдайлар минимумға дейін жетеді. КЖ-мен жҧмыс істейтін адамдар ҥшін қолайсыз факторлар мыналар: мониторлардың сәуле таратуы, электромеханикалық қҧрылғылардың шуы, гиподинамия және нерв жҥйесіне тҥсетін жҥктеме т.с.с. жатады. Қҧрылғылардың зиянды әсерлері тҧрақты тҥрде қҧрылғыларды жетілдіру және қорғаушы экранды пайдалану арқылы азаяды. Гиподинамияның (жҧмыс орнындағы адамның аз қозғалуы, статикалық жағдайы) әсерлері және нерв жҥйесіне тҥсетін жоғары жҥктемені еңбектің оңтайландырылған режимімен, сол сияқты адамның КЖ-мен араласу процесін жетілдіру арқылы орнына келеді. Дәрігерлер ЭЕМ-дермен жҧмыс істегенде әр сағат сайын 10-15 минуттық ҥзіліс жасауды ҧсынады. Ҥзіліс кезінде дене шынықтыру жаттығуларын және психикалық жҥктемені жоятын жаттығулар жасау керек. 59 Мониторды пайдаланып жҧмыс істеу уақыты әрбір жҧмыс кҥнінде 6 сағаттан аспауы тиіс. Еңбекті ауысымды тҥрде ҧйымдастырғанда 6 сағаттық жҧмыстан кейін ҧзақтығы ауысымның ҧзақтығындай демалыс берілуі керек. Электрондық есептеу техникасы (ЭЕТ) саласындағы прогресс адамның ЭЕМ-мен ӛзара әрекеттесуін әжептеуір жеңілдетті. Егер ЭЕТ-нің жаңадан пайда болған кезінде тек арнайы жоғары білімі бар адам ғана жҧмыс істей алатын болса, енді ДЭЕМ-дерді мектепке дейінгі жастағы балалар да жҧмыс істейді. Адам мен КЖ-дің интерфейсінің ары қарай дамуы ақпаратты енгізу- шығару процестерін жетілдіру және есептеу процесін басқару бағытында жҥргізілуде. Ақпаратты сӛз арқылы енгізу, видео және аудио ақпаратты енгізу , графикамен жҧмыс, ақпаратты экрандар мен таблоға шығару адамның КЖ- мен қатынасының жаңа мҥмкіндіктерін жасап отыр. Ақпаратты қорғауды қамтамасыз етудегі бастысы − пайдаланушы мен КЖ-нің диалогын жетілдіру. Дамытылған меню жҥйелерінің, қате қимыл-дарды болдырмай тастау, ескерту механизмінің, анықтамалық жҥйелердің, шаблондар жҥйесінің бар болуы нерв жҥйесіне тҥсетін жҥктемелерді кемітеді, қателер санын кемітеді, адамның жҧмыс істеу қабілетін және жҥйенің ӛнімділігін тҧтастай арттырады. КЖ-дегі ақпарат қауіптердің барлық кластарының қауіпсіздігін қаматама- сыз етудегі негізгі мәселелердің бірі кӛмекші персоналды сол сияқты корпора- тивтік жҥйелерді пайдаланушыларды оқыту мен тәрбиелеу болып есептеледі. Жалпы қолданыстағы КЖ-дегі пайдалан-ушылар мен жҧмыс істеу қиындады және негізінен олардың іс-әрекетін тексеруге соғып отыр. КЖ-дің кӛмекші персоналы мен пайдала-нушылардың патриотизмін (мемлекет деңгейінде және корпорация деңгейінде), жауапкершілік, ҧқыптылық т.с.с. сапасын тәрбиелеу қажет. Патриотизм сезімі ел азаматтарында мемлекеттің саясатындағы мақсатты әрекеті мен елдегі істің нақты жағдайына қарай тәрбиеленеді. Мемлекеттің ел ішіндегі және халықаралық аренадағы табысты саясаты, азаматтарды патриотизмге тәрбиелеуге, ӛз отанына деген мақтанышты тәрбиелеуге жағдай жасайды. Мемлекеттік емес мекемелерде корпоративтік патриотизмге тәрбиелеу ерекше маңызға ие. Еңбексҥйгіштік, бір-біріне силасымды қатынас бағаланатын, ҧқыптылық, инициатива мен шығармашылық бар коллективте ӛз мекемесіне зиян келтіру деген ой болмайды. Басшылықтың маңызды мақсаттарының бірі кадрлерді олардың іскерлігі мен адамдық қасиеттеріне қарап іріктеу мен орналас- тыру. Корпоративтік патриотизмді тәрбиелеу жӛніндегі оң тәжірибе Жапонияда жинақталған, онда коллективті басқарудың дҥниежҥзілік тәжірибесі мен жапондықтардың ҧлттық ерекшеліктері сәтті тҥрде біріктірілген. Мамандарды тәрбиелеумен қатар КЖ-дегі ақпаратты қорғауды қаматамасыз ету ісінде жҧмыскерлерді тәрбиелеудің ҥлкен мағнасы бар. Кӛреген басшы персоналды оқытуға да қаражат аямауы керек. Оқыту әртҥрлі деңгейде ҧйымдастырылуы мҥмкін. Бәрінен бҧрын, басшылық жҧмыскерлердің ӛзбетінше оқуға ынта білдіргендерін барынша кӛтермелеуі 60 тиіс. Ерекше қабілетті, еңбекқор жҧмыскерлерді оқу орындарында, мҥмкін болса мекеме есебінен, оқыту маңызды. Адам мен КЖ-дің ӛзара әрекеттесуін оңтайландырудың маңызды мәселесі осы процесті талдау мен жетілдіру болып табылады. Талдау КЖ-дің барлық кезеңдерінің жҥргізілуі керек және ондағы осал буындарды табуға бағытталуы тиіс. Әлсіз буындар айырбас-талады немесе жаңа КЖ-ді жасау, сол сияқты бар жҥйелерді модернизациялау процесінде жетілдіреді. жүктеу/скачать 1,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|