Ж. Нысамбаев, Н. С. Уалиев

103 
Мәліметтер ҥшін мәтін, хабар, бейнесурет т.с.с. пайдаланылуы мҥмкін. 
жалпы алғанда «хабар» сӛзін пайдаланылған дҧрыс, мәтін немесе бейнесурет 
т.с.с. аудиомәліметтер хабар болып есептеледі. бҧдан кейін жасырын ақпаратты
белгілеу ҥшін хабар терминін пайдаланамыз. Контейнер − қҧпия хабарларды 
жасыру ҥшін пайдаланылатын кезкелген мәлімет. 
Бос контейнер ішінде ешқандай хабар жоқ контейнер, толтырылған контейнер 
немесе стегоконтейнер ішінде хабар жҥктелген контейнер. 
Енгізілген (жасырын) хабар-контейнерге енгізілген хабар. 
Стеганографиялық канал немесе жай стегоканал – стегоны жіберетін 
канал. 
Стегокілт немесе кілт – ақпаратты жасыруға арналған қҧпия кілт. Қорғау деңге-
йінің санына байланысты (мысалы шифрланған хабарды орналастыру) 
стегожҥйеде бір немесе бірнеше стегокілт болуы мҥмкін. 
Криптографиядағы сияқты стегокілтінің типіне қарай стегожҥйелер 
тӛмендегідей екі тҥрге бӛлінеді: 

жасырын кілтті;

ашық кілтті. 
Стегожҥйеде жасырын хабар алмасудан бҧрын анықталатын немесе 
қорғалған канал бойынша берілетін бір ғана кілт пайдаланылады. 
Ашық кілтті стегожҥйеде хабарды енгізу мен шығару ҥшін әртҥрлі кілттер 
қолданылады. Олар есептеулер кӛмегімен бір кілтті екіншісі бойынша 
анықтайтындай тҥрде болуы тиіс. Сондықтан бір (ашық ) кілт еркін тҥрде 
қолданылатын каналмен беріледі. Одан бӛлек, бҧл схема хабарды жіберуші мен 
қабылдаушының арасында ӛзара сенімсіздік болғанда жақсы жҧмыс істей 
береді. 
Т
алаптар 
Кезкелген стегосистема тӛмендегі талаптарға жауап беруі тиіс. 
контейнердегі ӛзгерістерді кӛзбен байқайтындай етіп модификация жасау 
керек. Бҧл талап енгізілетін хабардың сапасын жақсартуға кӛмектеседі, 
сонымен бірге стегохабардың байланыс хабары бойынша кедергісіз ӛтуін 
қамтамасыз етуі тиіс және шабуыл жасаушының назарын ӛзіне аудармайтындай 
болуы керек дегенді білдіреді. 
Стегохабар әртҥрлі кедергілерге қатысты оның ішінде әдейі жасалатын 
кедергілерге орнықты болуы керек. 
Бейнесуретті беру процесінде (дыбыс немесе басқа контейнер) олар әртҥрлі 
ӛзгерістерге ҧшырауы мҥмкін: яғни кішірейюі немесе ҥлкеюі, басқа форматқа 
ауысуы т.с.с. болуы мҥмкін. Одан басқа хабар мәліметтерді жоғалтатындай 
болып ӛзгеруі мҥкін. 
Енгізілетін хабардың тҧтастығын сақтау ҥшін қателерді тҥзеткіш
пайдаланылуы қажет. 
Сенімділікті арттыру мақсатында енгізілетін хабар екінші рет қайта 
жазылып, сақталуы мҥмкін.

жүктеу/скачать 1,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: